Göklerin ve yerin ötesinde, insan aklının ve hayal gücünün tüm sınırlarını aşan, hiçbir varlıkla kıyaslanamayan, zâtında, sıfatlarında ve fiillerinde mutlak bir yücelik ve üstünlük sahibi... İşte O, Yüce Rabbimizin El-Aliyy (Celle Celâlühû) ismidir. Bu mübarek Esma, O'nun her türlü noksanlıktan münezzeh, şanı en yüce, makamı en âlî olduğunu ve yarattığı her şeyin üzerinde, onlardan bağımsız ve onlara benzemez bir ululuğa sahip olduğunu ifade eder. Gelin, El-Aliyy isminin o kavranılamaz yüceliği karşısında kendi acziyetimizi idrak edip, O'na sonsuz bir saygı, hayranlık ve teslimiyetle yönelmenin, gerçek manevi yükselişin sırlarını tefekkür edelim.
El-Aliyy Ne Anlama Gelir? Her Türlü Üstünlüğün, Yüceliğin ve Şerefin Tek Sahibi
El-Aliyy: Arapça "uluvv" (علو) kökünden gelir. "Uluvv", 'yükseklik, yücelik, üstünlük, şerefli olmak, bir şeyin diğerlerinden daha yukarıda olması' gibi anlamlar taşır. El-Aliyy ismi ise bu sıfatları en kâmil, en mutlak ve en eşsiz manada Zâtında barındıran demektir:
- En Yüce, En Âlî Olan: Mertebesi, şanı, kadri ve kıymeti her şeyden ve herkesten üstün olan. O'nun üzerinde hiçbir varlık, hiçbir güç yoktur.
- Her Türlü Noksanlıktan Yüce (Münezzeh): Yaratılmışlara ait olan her türlü eksiklikten, acizlikten, ihtiyaçtan ve sonradan olma özelliklerinden tamamen uzak ve yüce olan.
- Zâtı ve Sıfatları İtibarıyla Üstün Olan: Hem Zâtı itibarıyla yarattıklarına benzemeyen, hem de ilim, kudret, hikmet gibi tüm sıfatları açısından en mükemmel ve en üstün olan.
- Kahır ve Galebe İle Üstün Olan: Her şeye gücü yeten, dilediğini yapan, iradesine karşı konulamayan bir kudretle her şeye üstün gelen.
El-Aliyy olan Allah'ın yüceliği, sadece mekânsal bir yükseklik değil, aynı zamanda O'nun Zâtının ve sıfatlarının mutlak aşkınlığını, benzersizliğini ve her türlü yaratılmışın fevkinde oluşunu ifade eden manevi bir ululuktur.
Kur'an'da El-Aliyy: Ayet-el Kürsi'nin Zirvesinden Yankılanan O Eşsiz Yücelik
İslam inancının en temel ve en çok okunan ayetlerinden biri olan Ayet-el Kürsi'nin sonunda Rabbimiz Kendisini şöyle tanıtır: "...O, Aliyy'dir (çok yücedir), Azîm'dir (çok büyüktür)." (Bakara Suresi, 2/255)
Kur'an-ı Kerim'de El-Aliyy ismi sıkça El-Kebîr (her şeyden büyük olan), El-Azîm (azamet ve büyüklükte eşsiz olan) gibi O'nun ululuğunu ve yüceliğini pekiştiren diğer Esmalarla birlikte zikredilir. Bu, O'nun yüceliğinin farklı boyutlarını ve O'na hiçbir şeyin denk olamayacağını vurgular.
Örneğin, Şûrâ Suresi 51. ayette Allah'ın insanla konuşma şekilleri anlatılırken, "O, Aliyy'dir (çok yücedir), Hakîm'dir (hüküm ve hikmet sahibidir)." buyrularak, O'nun yüceliğinin aynı zamanda sonsuz hikmetiyle birlikte tecelli ettiği belirtilir.
Yüceliğin Boyutları: El-Aliyy'in Zâtında, Sıfatlarında, Fiillerinde ve Hükmündeki Mutlak Üstünlük
El-Aliyy olan Rabbimizin yüceliği, hayatın ve varlığın her alanında kendini gösterir:
- Zâtındaki Yücelik: O, yarattığı hiçbir şeye benzemez (ليس كمثله شيء). Zaman ve mekândan münezzehtir. Başlangıcı ve sonu yoktur.
- Sıfatlarındaki Yücelik: İlim, kudret, irade, hayat, işitme, görme, konuşma gibi tüm sıfatları sonsuz, sınırsız ve kusursuzdur. Yaratılmışların sıfatlarıyla asla kıyaslanamaz.
- Fiillerindeki Yücelik: Yaratması, rızık vermesi, hidayet etmesi, hükmetmesi gibi tüm fiilleri bir hikmet, adalet ve rahmet üzeredir. O'nun fiillerinde hiçbir abesiyet ve eksiklik bulunmaz.
- Kadir ve Kıymetindeki Yücelik: Şanı ve değeri her şeyden üstündür. En büyük övgülere ve en derin saygıya layık olan yalnızca O'dur.
- Hükümranlığındaki Yücelik: Kâinatın ve içindeki her şeyin mutlak sahibi ve yöneticisidir. O'nun iradesine ve hükmüne karşı koyacak hiçbir güç yoktur.
O'nun yüceliği, O'nun aynı zamanda kullarına yakın (El-Karîb), dualarını işiten (Es-Semî') ve her hallerini gören (El-Basîr) olmasına engel değildir. O, hem sonsuz derecede yüce, hem de kullarına şah damarlarından daha yakındır. Bu, O'nun şanının bir başka tecellisidir.
El-Aliyy Zikrinin Faziletleri: Manevi Yükseliş, İtibar Kazanma, İlim ve Rızık Kapılarının Açılması
Rabbimizin bu eşsiz yüceliğini ifade eden ismini zikretmek, O'nun ululuğuna sığınmak, O'ndan manevi ve maddi derecelerde yükselme, ilim, hikmet ve hayırlı rızık talep etmektir. Zikirde aslolan, O'nun her şeyden üstün ve yüce olduğuna tam bir iman ve O'na karşı derin bir tevazu ve teslimiyettir.
- Derecelerin Artması, İlim ve Rızık Genişliği İçin: Her gün düzenli olarak 110 defa "Yâ Aliyy" zikrine devam eden kimsenin, Allah'ın izniyle hem dünyevi hem de uhrevi derecelerinin artacağı, ilminin ve anlayışının genişleyeceği, rızkının bollaşacağı ve işlerinde muvaffakiyet elde edeceği umulur.
- Dileklerin Kabulü ve İtibar Kazanmak İçin: Bu ismi şerifi zikretmek, kişinin meşru ve hayırlı dileklerinin kabulüne, insanlar arasında haklı bir saygınlık ve itibar kazanmasına vesile olabilir.
- Yolcuların Sağ Salim Dönmesi İçin: Sefere çıkan bir kimsenin veya yakınlarının, yolculuğunun güvenli geçmesi ve sağ salim geri dönmesi niyetiyle bu ismi zikretmesi tavsiye edilir.
- Fakirlikten Kurtulmak ve Zenginleşmek Niyetiyle (Helal Yoldan): Maddi sıkıntı içinde olanların, helal yoldan rızıklarını genişletmesi ve fakirlikten kurtulması için El-Aliyy olan Allah'ın lütfuna sığınarak bu ismi zikretmesi bir vesile olabilir.
- Mahpusların Kurtuluşu İçin: Haksız yere veya bir imtihan gereği zor durumda kalan mahpusların, sabırla ve dua ile bu ismi zikrederek Allah'tan kurtuluş dilemeleri umut edilir.
- Taşınan Yazının Bereketi: Bazı kaynaklarda, El-Aliyy isminin yazılıp kişinin üzerinde taşınmasının, ona saygınlık, kabul ve başarı getirebileceği belirtilmiştir.
Bir Hatırlatma: Bu zikirlerle talep edilen yükseliş ve itibar, asla kibir ve gurura yol açmamalıdır. Gerçek yücelik, Allah katındaki yüceliktir ve bu da ancak iman, takva ve tevazu ile elde edilir. Her türlü hayır ve lütuf Allah'tandır.
El-Aliyy İsminin Ebced Değeri ve Yüceliğin Sayısal İfadesi
El-Aliyy (العلي) isminin ebced sistemindeki sayısal değeri 110'dur. Bu sayı, bazı zikirlerin adedinin belirlenmesinde bir referans olarak kullanılmış ve El-Aliyy isminin ifade ettiği sonsuz yücelik, ululuk ve her şeyden üstün olma sıfatının sembolik bir yansıması olarak değerlendirilmiştir. Ancak Rabbimizin şanının ve mertebesinin yüceliği, sayıların ve harflerin ifade sınırlarının çok ötesindedir.
Kimler, Ne İçin 'Ya Aliyy' Der? Yücelik, İlim, Rızık, İtibar, Korunma ve Manevi Terakki Arayışı
"Yâ Aliyy!" nidası, kulun kendi acziyetini ve sınırlılığını idrak ederek, her türlü yüceliğin ve üstünlüğün yegâne sahibi olan Rabbine yönelmesi, O'ndan lütuf ve yardım talep etmesidir:
- Manevi ve İlmi Derecesinin Artmasını İsteyenler: İmanında, ilminde, ahlakında ve Allah'a olan yakınlığında yükselmeyi, manevi mertebeler katetmeyi arzulayanlar.
- İnsanlar Arasında Haklı Bir Saygınlık ve İtibar Kazanmak İsteyenler: Kibre kapılmadan, Allah rızası için yaptığı güzel işler ve sahip olduğu iyi ahlak neticesinde, O'nun lütfuyla insanlar tarafından sevilip sayılmayı, sözünün dinlenir olmasını umanlar.
- Rızkının Genişlemesini ve İşlerinde Başarı Dileyenler: Helal yoldan rızıklarını artırmak, işlerinde ve projelerinde muvaffakiyet elde etmek, engelleri aşmak isteyenler.
- Zor Durumda Kalıp İlahi Yardım ve Kurtuluş Bekleyenler: Sıkıntılı anlarında, yolculukta, gurbette veya herhangi bir tehlike karşısında Allah'ın yüce himayesine ve yardımına sığınanlar.
- Kibir ve Gururdan Arınıp Tevazu İle Yücelmek İsteyenler: Nefsinin aldatıcı büyüklük heveslerinden kurtulup, gerçek yüceliğin ancak Allah'a boyun eğmekle ve O'nun rızasını kazanmakla mümkün olduğunu idrak edenler.
Tefekkür Ufukları: El-Aliyy İsmiyle Kendi Acziyetimizi Bilmek, Gerçek Yüceliğe Hayran Olmak ve O'na Yakınlaşmaya Çalışmak
El-Aliyy ismi üzerinde tefekkür etmek, hayatımıza derin bir tevazu, Allah'a karşı sarsılmaz bir hayranlık ve O'nun rızasına uygun yaşama arzusu kazandırır:
- Her Şey O'nun Altındadır, O Her Şeyin Üstündedir: Kâinattaki tüm varlıklar, güçler, makamlar ve mevkiler ne kadar büyük görünürse görünsün, hepsi El-Aliyy olan Allah'ın kudreti ve iradesi altındadır. O ise her şeyden münezzeh ve yücedir. Bu idrak, dünyevi güçlere aldanmaktan veya onlardan aşırı korkmaktan bizi korur.
- Secde, Yüceliğe En Yakın Anımızdır: İnsanın, El-Aliyy olan Rabbinin huzurunda en değerli ve en şerefli anı, O'nun yüceliği karşısında kendi acziyetini kabul ederek secdeye kapandığı andır. Kul, secde ile "alçalırken" aslında manen "yükselir".
- Gerçek Yücelik Takvadadır: Allah katında insanların üstünlüğü, dünyevi rütbeleriyle veya zenginlikleriyle değil, O'na karşı duydukları takva (Allah korkusu ve saygısı, O'nun emirlerine bağlılık) ile ölçülür. El-Aliyy, takva sahibi kullarını Kendi katında yüceltir.
- Kibir ve Kendini Beğenmişlik En Büyük Alçalıştır: Gerçek yücelik sahibi El-Aliyy iken, insanın kendi acziyetini unutup kibirlenmesi, O'nun bu sıfatına karşı bir meydan okumadır ve kişiyi manen alçaltır.
- O'nun Yüceliğine Layık Olma Gayreti: El-Aliyy olan Rabbimizin bu eşsiz yüceliğini tefekkür etmek, bizleri de O'nun rızasına uygun, şerefli, onurlu ve ahlaklı bir hayat sürmeye, O'na layık bir kul olmaya teşvik eder.
El-Aliyy olan Rabbimiz, bizleri Kendi eşsiz yüceliğini idrak eden, O'nun azameti karşısında tevazu ile boyun eğen, ilimle, imanla ve salih amellerle Kendi katında dereceleri yükselen bahtiyar kullarından eylesin. Her türlü alçaltıcı durumdan bizleri muhafaza buyursun.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
