Varlığı için hiçbir şeye ve hiçbir kimseye muhtaç olmayan, aksine göklerde ve yerde var olan her şeyin varlığının ve devamının ancak O'nun iradesine ve kudretine bağlı olduğu o mutlak, kendi kendine yeterli ve her şeyi ayakta tutan Yüce Zât... İşte O, Rabbimizin El-Kayyûm (Celle Celâlühû) ismidir. Bu mübarek Esma, O'nun Zâtıyla kâim olduğunu, var olmak için bir başkasına ihtiyaç duymadığını, aksine tüm kâinatı ve içindeki her şeyi bir nizam ve denge içinde ayakta tutan, yöneten, koruyan ve gözeten olduğunu ifade eder. El-Kayyûm ismi, genellikle ezelî ve ebedî diri olan El-Hayy ismiyle birlikte zikredilir (El-Hayyu'l-Kayyûm) ve bu, O'nun hem sonsuz bir hayata sahip olduğunu hem de bu hayatla tüm varlığı ayakta tuttuğunu ve yönettiğini gösterir. Gelin, El-Kayyûm isminin o her şeyi kuşatan, ayakta tutan ve yöneten ilahi kudreti altında, O'nun sonsuz autosuffisance (kendi kendine yeterliliğine) hayran kalmanın, O'na olan mutlak ihtiyacımızı idrak etmenin ve bu teslimiyetle hayatımıza giren sarsılmaz güveni tefekkür edelim.
El-Kayyûm Ne Anlama Gelir? Kendi Kendine Var Olan, Her Varlığı Ayakta Tutan, Yöneten ve Gözeten
El-Kayyûm: Arapça "kâme" (قام) fiilinden türemiş mübalağalı bir sıfattır. "Kâme", 'durmak, ayakta durmak, bir işi yönetmek, bir şeyi korumak' gibi anlamlar taşır. El-Kayyûm ismi ise bu sıfatları en kâmil, en mutlak ve en eşsiz manada Zâtında barındıran demektir:
- Zâtıyla Kâim Olan (Kendi Kendine Var Olan): Varlığı için hiçbir sebebe, hiçbir yaratıcıya veya hiçbir desteğe muhtaç olmayan. O, var olmak için başkasına değil, her şey var olmak için O'na muhtaçtır.
- Her Şeyi Ayakta Tutan ve Varlığını Devam Ettiren: Gökleri, yeri ve içindeki tüm mahlukatı bir nizam ve denge içinde tutan, onların varlıklarının devamını sağlayan. O'nun tutması olmasa her şey yok olur gider.
- Her Şeyi Yöneten ve İdare Eden: Kâinattaki tüm işleri, olayları ve varlıkların hallerini en mükemmel şekilde yöneten, idare eden ve denetleyen.
- Koruyup Gözeten: Yarattığı her şeyi bir düzen içinde koruyan, onları tehlikelerden ve yok olmaktan muhafaza eden.
- Her Şeyin Kendisine Dayandığı Mutlak Varlık: Tüm varlıkların varlığı ve bekası Kendisine bağlı olan, her şeyin dayanağı ve temel direği.
El-Kayyûm olan Allah, hem kendi varlığı için hiçbir şeye muhtaç değildir (Kıyam bi Zâtihî), hem de yarattığı her şey O'nunla kâimdir, O'nunla ayakta durur (Kıyam bi Gayrihî). O, El-Hayy (Daima Diri) olduğu için El-Kayyûm'dur; yani O'nun sonsuz ve mükemmel hayatı, tüm kâinatı ayakta tutmasının ve yönetmesinin temelidir.
Kur'an'da El-Hayy El-Kayyûm: Ayet-el Kürsi'nin Kalbinde Tevhidin, Varlığın ve Sonsuz Yönetimin Zirvesi
İslam inancının en temel ve en çok okunan ayetlerinden biri olan Ayet-el Kürsi, Rabbimizi şu şekilde tanıtır: "Allah! O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. O, Hayy’dır (daima diridir), Kayyûm’dur (her şeyin varlığı kendisine bağlı olup kâinatı yönetendir). O’nu ne bir uyuklama tutabilir, ne de bir uyku. Göklerdeki her şey, yerdeki her şey O’nundur..." (Bakara Suresi, 2/255)
Bu iki yüce ismin (El-Hayy ve El-Kayyûm) bir arada zikredilmesi, Allah Teâlâ'nın hem Zâtı itibarıyla mükemmel, ezelî ve ebedî bir hayata sahip olduğunu hem de bu hayatla tüm kâinatı, her bir zerresine kadar ayakta tuttuğunu, yönettiğini ve hiçbir an gaflete düşmediğini ifade eder. Tâhâ Suresi 111. ayette de, "(Kıyamet gününde) bütün yüzler Hayy ve Kayyûm olan Allah’a boyun eğmiştir." buyrularak, O'nun bu sıfatlarının ahiretteki mutlak tecellisine ve tüm varlığın O'na olan kaçınılmaz teslimiyetine işaret edilir.
Kayyûmiyetin O Muhteşem Tezahürleri: Kâinatın Şaşmaz Nizamından Ruhların Bekasına, Her Şeyin O'nunla Ayakta Durması
El-Kayyûm olan Rabbimizin her şeyi ayakta tutan ve yöneten kudreti, varlığın her katmanında farklı ve mucizevi şekillerde kendini gösterir:
- Kâinatın Fiziksel Düzeni: Gezegenlerin yörüngelerindeki o hassas denge, yıldızların ve galaksilerin o muazzam nizamı, doğa kanunlarının şaşmaz bir şekilde işlemesi... Hepsi El-Kayyûm'un kâinatı ayakta tutan kudretinin birer delilidir.
- Canlıların Hayatının Devamı: Her bir canlının nefes alıp vermesi, kalbinin atması, hücrelerinin yenilenmesi, rızkının kendisine ulaşması... Tüm bunlar, O'nun El-Kayyûm ismiyle hayatı devam ettirmesinin bir tecellisidir.
- Manevi Hayatın ve İmanın Korunması: Müminlerin kalplerindeki imanın sebat bulması, ibadetlerini yerine getirebilmeleri, manevi olarak ayakta kalabilmeleri de O'nun Kayyûmiyeti ve lütfuyladır.
- Toplumsal Düzen ve Nizam: İnsanlar arasındaki ilişkilerin, toplumların ve devletlerin varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan adalet, düzen ve nizam da bir ölçüde O'nun Kayyûmiyetinin yansımalarını taşır.
- Her Şeyin O'na Muhtaç Oluşu: En küçük bir atomdan en büyük bir yıldıza kadar hiçbir varlık kendi kendine yetmez; hepsi var olmak ve varlığını sürdürmek için El-Kayyûm olan Allah'a muhtaçtır.
O'nun Kayyûmiyeti olmasaydı, kâinatta bir an bile düzen ve denge kalmaz, her şey yok olup giderdi.
El-Kayyûm Zikrinin Faziletleri: İşlerde Düzen ve Sebat, Kalpte Huzur ve Güven, Rızıkta Genişlik ve İlahi Destek
Rabbimizin bu her şeyi ayakta tutan ve yöneten ismini zikretmek, O'nun sonsuz kudretine ve her şeyi kuşatan himayesine sığınmak, O'ndan işlerimizde düzen, kalbimizde sebat, rızkımızda genişlik ve her türlü hayırda ilahi destek talep etmektir. Zikirde aslolan, O'nun her şeye kâdir olduğuna, her şeyin O'nunla kâim olduğuna tam bir iman ve O'na karşı derin bir teslimiyettir.
- Dileklerin Kabulü, Rızık Bolluğu ve İnsanlar Arasında Saygınlık İçin: Her gün düzenli olarak 156 defa (veya bazı kaynaklarda 160 defa) "Yâ Kayyûm" zikrine devam eden kimsenin, Allah'ın izniyle meşru ve hayırlı dileklerinin kabul edileceği, rızkının bollaşacağı, işlerinde bir düzen ve intizam olacağı ve insanlar arasında saygınlık kazanacağı umulur.
- Unutkanlığa Karşı ve Hafızanın Kuvvetlenmesi İçin: Unutkanlık problemi yaşayan veya öğrendiklerini daha iyi hafızasında tutmak isteyen kimselerin, bu ismi şerifi zikretmeye devam etmelerinin hafızalarına ve anlayışlarına faydalı olabileceği rivayet edilir.
- "Yâ Hayyu Yâ Kayyûm" Zikrinin Özel Fazileti: Bu iki ismin birlikte zikredilmesi (özellikle "Yâ Hayyu Yâ Kayyûm bi rahmetike esteğîs" - Ey Hayy ve Kayyûm olan Allah'ım! Rahmetinle Senden yardım dilerim) özellikle kalbi diriltmek, gafletten uyanmak, önemli hacetlerin kabulü ve zor durumlarda Allah'tan yardım dilemek için çok tesirli bir dua ve zikir olarak kabul edilir.
- Uykuyu Düzenlemek ve Vaktinde Uyanmak Niyetiyle: Bazı geleneksel kaynaklarda, sabah namazına veya önemli bir işe vaktinde uyanmakta zorlanan kişilerin, yatmadan önce "Yâ Hayyu Yâ Kayyûm" zikrine devam ederek Allah'tan yardım dilemelerinin, O'nun her şeyi ayakta tutan ve düzenleyen kudretine sığınarak bir uyanıklık ve nizam vesilesi olabileceği belirtilmiştir.
Bir Hatırlatma: Bu zikirlerle talep edilen her türlü lütuf ve yardım, Allah'ın takdirine ve hikmetine bağlıdır. Kulun üzerine düşen, samimiyetle dua etmek, helal yoldan gayret göstermek ve O'nun El-Kayyûm olan sonsuz kudretine ve her şeyi ayakta tutan rahmetine güvenmektir.
El-Kayyûm İsminin Ebced Değeri ve Varlığın O Sarsılmaz Sayısal Dayanağı
El-Kayyûm (القيوم) isminin ebced sistemindeki sayısal değeri 156'dır. Bu sayı, bazı zikirlerin adedinin belirlenmesinde bir referans olarak kullanılmış ve El-Kayyûm isminin ifade ettiği zâtıyla kâim olma, her şeyi ayakta tutma ve yönetme sıfatının sembolik bir yansıması olarak değerlendirilmiştir. Ancak Rabbimizin Kayyûmiyetinin ve her şeyi kuşatan kudretinin yüceliği, sayıların ifade sınırlarının çok ötesindedir.
Kimler, Ne İçin 'Ya Kayyûm' Der? Destek, Düzen, Sebat, Rızık, Huzur ve Allah'a Tam Bağımlılık ve Tevekkül Arayışı
"Yâ Kayyûm!" veya "Yâ Hayyu Yâ Kayyûm!" nidası, kulun kendi acziyetini ve her an O'na muhtaç olduğunu idrak ederek, varlığın yegâne dayanağı ve yöneticisi olan Rabbine sığınması, O'ndan hayatının her alanında destek, düzen, sebat ve yardım talep etmesidir:
- Hayatında Desteğe ve Dayanağa İhtiyaç Duyanlar: Zorluklar karşısında kendini yalnız ve güçsüz hisseden, her şeyi ayakta tutan Rabbinden manevi bir destek ve sığınak arayanlar.
- İşlerinde ve Hayatında Düzen ve İstikrar Arayanlar: Dağınıklıktan, karmaşadan ve belirsizlikten kurtulup, hayatında ve işlerinde ilahi bir nizam, düzen ve istikrar talep edenler.
- İmanında ve Amellerinde Sebat Etmek İsteyenler: İbadetlerinde devamlılık, imanında sarsılmazlık ve hayırlı işlerde sebat gösterme gücünü Rabbinden dileyenler.
- Rızkının Devamlılığı ve Bereketi İçin Dua Edenler: Rızkının kesilmesinden endişe eden, Allah'ın her şeyi ayakta tutan ve rızıklandıran kudretine sığınarak bolluk ve bereket umanlar.
- Kalbine Huzur ve Güven Yerleşmesini İsteyenler: Dünyanın geçici ve aldatıcı dayanaklarına değil, sadece El-Kayyûm olan Allah'a güvenerek kalbini her türlü korku ve endişeden arındırmak isteyenler.
Tefekkür Ufukları: El-Kayyûm İsmiyle Her Şeyin O'nunla Kâim Olduğunu Derinden İdrak Etmek, O'na Tam Bir Tevekkül ve Teslimiyetle Bağlanmak
El-Kayyûm ismi üzerinde tefekkür etmek, hayatımıza derin bir teslimiyet, sarsılmaz bir güven, her an O'na muhtaç olduğumuzun şuuru ve Allah'ın kâinatı mükemmel bir şekilde ayakta tutan kudretine hayranlık kazandırır:
- Varlığımızın ve Kâinatın Dayanağı O'dur: Bizim ve etrafımızdaki her şeyin varlığı ve devamı, bir an bile O'nun Kayyûmiyeti olmadan mümkün değildir. Güneşin doğuşu, kalbimizin atışı, nefes alıp verişimiz... Hepsi O'nun her şeyi ayakta tutan kudretinin birer delilidir. Bu idrak, O'na olan minnetimizi artırır.
- O Asla Uykuya veya Gaflete Düşmez: Ayet-el Kürsi'de belirtildiği gibi, "O’nu ne bir uyuklama tutabilir, ne de bir uyku." Bu, O'nun kâinatı ve bizleri bir an bile ihmal etmeden, kesintisiz bir şekilde yönettiğini ve gözettiğini gösterir. Bu, mümin için en büyük güvencedir.
- Gerçek Bağımsızlık Yalnızca O'na Aittir: Her varlık bir şekilde başka bir şeye muhtaçken, El-Kayyûm olan Allah hiçbir şeye muhtaç değildir; aksine her şey O'na muhtaçtır. Bu, O'nun mutlak autosuffisance ve egemenliğini gösterir.
- Tevekkülün Zirvesi: Mademki her şeyi ayakta tutan ve yöneten O'dur, o halde tüm işlerimizi O'na havale etmek, O'na tam bir güvenle dayanmak (tevekkül etmek), en akıllıca ve en huzur verici yoldur. O, Kendisine güvenenleri asla yardımsız bırakmaz.
- Her An O'nunla Kâim Olduğumuzun Bilinciyle Yaşamak: Hayatımızın her anında, her nefesimizde O'nun Kayyûmiyetine muhtaç olduğumuzun bilinciyle yaşamak, bizi kibirden korur, tevazuya yöneltir ve her işimizde O'nun rızasını aramaya teşvik eder.
El-Kayyûm olan Rabbimiz, bizleri Kendi varlığıyla kâim olduğunu, her şeyi ayakta tuttuğunu ve yönettiğini derinden idrak eden, O'na tam bir tevekkül ve teslimiyetle bağlanan, hayatlarını O'nun rızasına uygun bir nizam içinde sürdüren ve her an O'nun himayesinde olduğunu bilerek huzur bulan bahtiyar kullarından eylesin. İşlerimizi hayırla tanzim etsin, kalplerimize sebat ve güç versin.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
