Celcelutiye Kasidesi, Allah'ın isimleriyle dua etme ve O'na umutla sığınmanın ardından, altıncı beyitte çok önemli bir konuya odaklanır: Fitne. Bu beyit, Allah'ın kudretli isimleriyle, her türlü fitne ateşinin söndürülmesini diler ve mutlak hakimiyetinin büyüklüğünü dile getirir.
Bu yazımızda, Celcelutiye'nin 6. beyiti üzerine odaklanacak, bu mübarek beytin anlam katmanlarını, içerdiği ilahi isimlerin ve kavramların manasını, taşıdığı faziletleri ve okuma pratiği için bir rehber sunacağız. Bu beyit, içsel ve dışsal fitneyle mücadele ve ilahi kudrete sığınma adımıdır.
Celcelûtiye Duası (6. Beyit)
Arapça Metin
6. بِصَمْصَامٍ طَمْطَامٍ وَيَا خَيْرَ بَازِخٍ
بِمِحْرَاثٍ مِهْرَاشٍ بِهِ النَّارُ أُخْمِدَتْTürkçe Okunuşu
6. Bi samsâmin tamtâmin ve yâ hayra bâzihın
Bi mıhrâsi mihrâşin bihin nâru uhmidetTürkçe Meali
6. Ey yaratma mertebelerinin en yükseğinde bulunan Allah'ım. Sabit, Cebbar, Bari ve Halim isimlerinle bu fitne ateşi sönsün. Her hadisenin zimamı senin yed-i kudretindedir ve olan herşey senin yönlendirmenle olur.
6. Beyitin Faziletleri, Derin Anlamı ve İçerdiği Sırlar
Celcelutiye'nin altıncı beyiti, Kaside'nin en temel amaçlarından birini, yani fitne ile mücadeleyi işler ve bunun için Allah'ın belirli isimlerine sığınır.
Fitne Ateşinin Söndürülmesi Dileği
Beyitin merkezindeki talep, "bu fitne ateşi sönsün" (bihin nâru uhmidet) ifadesidir. Belgelerde fitne, sadece kargaşa değil, aynı zamanda kin, nefret, hasetlik, fesatlık, ara bozma gibi hem bireysel hem de toplumsal düzeyde yıkıcı olan tüm olumsuzlukları kapsayan geniş bir kavram olarak açıklanır. Fitne, öyle tehlikelidir ki, belgelerde öldürmekten daha tehlikeli olduğu Kur'an ayetine atıfla belirtilir. Bu beyit, işte bu yıkıcı fitne ateşinin ilahi müdahale ile söndürülmesini diler.
Beyitteki Anahtar Kavramlar ve Anlamları
Beyitte geçen bazı ifadeler ve isimler, bu dileğin dayandırıldığı ilahi vasıfları ortaya koyar:
- Yâ hayra bâzihın: "Ey yaratma mertebelerinin en yükseğinde bulunan Allah'ım". Bu ifade, Allah'ın yaratmadaki üstünlüğünü ve varoluş mertebelerini idare edişini belirtir.
- Bi samsâmin tamtâmin, Bi mıhrâsi mihrâşin: Bu ifadeler, belgelerdeki meale göre Allah'ın bazı isimleriyle bağlantılıdır ve Sabit, Cebbar, Bari ve Halim isimlerine yapılan birer yemin veya sığınma olarak tefsir edilir.
- Sabit: Allah'ın zatının, sıfatlarının ve fiillerinin değişmezliğini, kalıcılığını ifade eder.
- Cebbar: Allah'ın her şeye kudretiyle hakim olan, iradesini mutlak olarak yürüten, kırıkları onaran, eksikleri tamamlayan olduğunu belirtir. (Belgelerde detaylı açıklaması mevcuttur.) Fitne gibi kırıcı ve bozucu unsurları onarıp düzelten anlamı taşır.
- Bari: Varlığı şekillendiren, yoktan benzersiz ve noksansız var eden olduğunu ifade eder. (Belgelerde detaylı açıklaması mevcuzttur.)
- Halim: Allah'ın cezayı acele etmeyen, yumuşak huylu, mühlet veren olduğunu belirtir. Fitnenin hemen cezalandırılmaması, belki de tevbe veya ıslah için bir fırsat verilmesi O'nun Halim isminin tecellisidir. (Belgelerde detaylı açıklaması mevcuttur.)
- Her hadisenin zimamı senin yed-i kudretindedir ve olan herşey senin yönlendirmenle olur: Bu ifadeler, Allah'ın evrendeki mutlak kontrolünü, her olayın O'nun iradesi ve kudretiyle gerçekleştiğini vurgular. Fitnenin bile nihayetinde Allah'ın kontrolünde olduğunu ve O dilediğinde sona ereceğini belirtir.
Beyitin fazileti, Allah'ın kudret, hakimiyet ve rahmet isimlerine sığınarak, toplumdaki ve kişinin kendi içindeki yıkıcı fitne eğilimlerinin söndürülmesini dilemesidir. Bu, manevi bir temizlik ve toplumsal barış arayışıdır.
6. Beyiti Okuma Rehberi: Niyet, Uygulama ve Konu
Celcelutiye'nin 6. beyti, fitne gibi ciddi bir manevi hastalığa karşı Allah'a sığınma ve O'nun kudretini anlama üzerine odaklanır.
Okuma Niyeti ve Konusu
Okumanın temelinde samimi bir niyet bulunmalıdır. Niyet, öncelikle:
- Kişinin kendi nefsindeki kin, nefret, haset gibi fitneye yol açan kötü duyguların Allah'ın kudretiyle sönmesi için dua etmek.
- Toplumdaki her türlü fitnenin, kargaşanın, düşmanlığın ve bozgunculuğun sona ermesi için Allah'a sığınmak.
- Karşılaşılan zorluklar ve olumsuz olaylar karşısında Allah'ın mutlak kontrolünü ve hikmetini kabul etmek.
- Allah'ın Cebbar, Bari, Halim gibi isimlerinin tecellilerine sığınarak korunma dilemek.
Okumanın konusu, fitnenin tehlikesi, Allah'ın isimlerinin bu fitneyi söndürmedeki gücü ve O'nun her şey üzerindeki mutlak hakimiyetidir.
Okuma Adabı ve Nasıl Okunmalı
Temizlik ve huşu içinde okuma esastır. Beyit, manasına yoğunlaşarak, özellikle fitnenin ne kadar yıkıcı olduğunu ve Allah'ın kudretinin bu fitneyi nasıl söndürebileceğini düşünerek okunmalıdır. Cebbar, Bari, Halim gibi isimlerin manaları üzerinde tefekkür etmek önemlidir. Belgeler, belirli sayısal tekrar reçetelerinden ziyade, okumanın samimiyetini ve manaya odaklanılmasını vurgular.
Ne Kadar Okunmalı
Belgeler, belirli sayılara takılmanın ve bunu maddi beklentilere bağlamanın doğru olmadığını belirtir. Sayısal tekrardan ziyade, okumanın düzenliliği ve samimiyeti esas alınmalıdır. Özellikle fitne yaşanan veya hissedilen durumlarda, iç huzursuzlukta bu beyti dikkatle okumak manevi destek sağlayabilir. Kalite, nicelikten önde gelir.
Ne İçin Okunmalı?
Bu beyit, özellikle şu niyetlerle okunabilir:
- Kişisel veya toplumsal fitnenin sona ermesi için.
- İçsel kin, nefret ve haset gibi duygulardan arınmak için.
- Düşmanların şerrinden ve bozgunculuktan korunmak için.
- Kaos ve kargaşa anlarında manevi sükûnet ve ilahi kontrolü hissetmek için.
- Allah'ın Cebbar, Bari, Halim gibi isimlerinin tecellilerine sığınmak için.
Belgelerdeki genel uyarıya göre, bu beyti veya Kaside'nin tamamını yalnızca maddi kazanç, zenginlik, veya belirli fiziksel hastalıklar için okumak, Kaside'nin ve Hz. Ali'nin yüksek amacına uygun değildir. Asıl amaç daima manevi gelişim, hakikat arayışı ve Allah'a yakınlaşmaktır.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
