Kâinatın o kusursuz nizamından bir kar tanesinin eşsiz tasarımına, hayatımızdaki en karmaşık imtihanlardan en basit lütuflara kadar her şeyin ardında gizlenen o derin mana, o şaşmaz ölçü ve o mükemmel gaye... İşte tüm bunların ardındaki sonsuz bilgelik ve her şeyi yerli yerine koyan ilahi sanat, Yüce Rabbimizin El-Hakîm (Celle Celâlühû) isminin bir tecellisidir. Bu mübarek Esma, O'nun her işinin ve her hükmünün sayısız hikmetlerle dolu olduğunu, hiçbir şeyi boş yere yaratmadığını, her emrinde ve her yasağında kulları için nice faydalar bulunduğunu ve O'nun her fiilinin mutlak bir adalet ve isabet üzere olduğunu ifade eder. Gelin, El-Hakîm isminin o her şeyi kuşatan bilgeliği ışığında, hayatın ve olayların ardındaki gizli hikmetleri aramaya, O'nun şaşmaz takdirine teslim olmaya ve kendi hayatımızda da hikmetle hareket etmenin yollarını tefekkür edelim.
El-Hakîm Ne Anlama Gelir? Her Şeyi Yerli Yerince Yapan, Sonsuz Hikmet ve Mutlak Hüküm Sahibi
El-Hakîm: Arapça "hükm" (حكم) ve "hikmet" (حكمة) köklerinden gelir. "Hükm", 'karar vermek, yargıda bulunmak, yönetmek' anlamına gelirken; "hikmet", 'bilgelik, bir şeyin ardındaki derin mana ve gaye, her şeyi yerli yerine koyma sanatı, doğru ve isabetli karar verme yetisi, faydalı ilim ve bununla amel etme' gibi çok kapsamlı anlamlar taşır. El-Hakîm ismi ise bu sıfatları en kâmil, en mutlak ve en eşsiz manada Zâtında barındıran demektir:
- Her İşi ve Her Hükmü Hikmetli Olan: Yarattığı her şeyde, verdiği her emirde, koyduğu her yasakta ve takdir ettiği her olayda sayısız ve derin hikmetler bulunan. O'nun hiçbir işi abes (boş ve anlamsız) değildir.
- Her Şeyi Yerli Yerine Koyan: Kâinattaki her varlığı ve her olayı en uygun yere, en doğru zamana ve en mükemmel şekle yerleştiren. O'nun işlerinde tam bir isabet ve kusursuz bir düzen vardır.
- Hüküm ve Hikmet Sahibi: Hem mutlak hükümranlığın sahibi olan (El-Hakem gibi), hem de bu hükümranlığını sonsuz bir hikmetle kullanan.
- Sebep ve Sonuçları En İyi Bilen: Her işin ardındaki sebepleri, o işin doğuracağı sonuçları ve bunların en ince ayrıntılarını eksiksiz bilen ve buna göre hareket eden.
- Yanılmayan ve Aldanmayan: Kararlarında ve hükümlerinde asla hata yapmayan, yanılmayan ve kimse tarafından aldatılamayan.
El-Hakîm olan Allah'ın hikmeti, O'nun sonsuz ilmi (El-Alîm) ve mutlak kudreti (El-Azîz, El-Kaviyy) ile birlikte tecelli eder. O, hem her şeyi bilir, hem her şeye gücü yeter, hem de her şeyi en doğru ve en hikmetli şekilde yapar.
Kur'an'da El-Hakîm: İlahi Hikmetin Azamet, İlim, Kudret ve Tevbeleri Kabul Etmeyle O Muhteşem İmtizacı
Meleklerin Allah'a hitabında olduğu gibi: "(Melekler) dediler ki: Sen Sübhânsın (her türlü noksanlıktan münezzehsin). Senin bize öğrettiğinden başka bizim hiçbir bilgimiz yoktur. Şüphesiz sen Alîm'sin (her şeyi hakkıyla bilensin), Hakîm'sin (her hükmü ve işi hikmetli olansın)." (Bakara Suresi, 2/32)
Kur'an-ı Kerim'de El-Hakîm ismi çok sık bir şekilde El-Azîz (mutlak güç sahibi), El-Alîm (her şeyi bilen), El-Habîr (her şeyden haberdar olan), Et-Tevvâb (tövbeleri çokça kabul eden) gibi diğer Esmalarla birlikte zikredilir. Bu, O'nun hikmetinin; kudretiyle desteklendiğini, ilmiyle her şeyi kuşattığını, her detaydan haberdar olduğunu ve hatta tövbeleri kabul etmesinde bile bir hikmet ve lütuf bulunduğunu gösterir.
Hikmetin O Eşsiz Tezahürleri: Kâinattaki Mükemmel Denge, Şeriatteki Maslahat ve İmtihanlardaki Gizli Sır
El-Hakîm olan Rabbimizin hikmeti, hayatın ve varlığın her boyutunda kendini gösterir:
- Yaratılıştaki Hikmet: Kâinatın o muazzam düzeni, gezegenlerin yörüngeleri, canlıların yaşam döngüleri, organlarımızın birbiriyle uyumu, her bir varlığın kendine has görevi... Hepsi O'nun sonsuz hikmetinin birer delilidir. Hiçbir şey tesadüfen veya amaçsızca yaratılmamıştır.
- Şeriatteki Hikmet (İlahi Yasalardaki Maslahat): Allah'ın gönderdiği dinin emir ve yasakları (namaz, oruç, zekât, hac, helal ve haramlar vb.) insanların hem dünya hem de ahiret saadetini, bireysel ve toplumsal huzurunu temin etmeye yönelik sayısız hikmetler ve faydalar (maslahatlar) içerir.
- İmtihanlardaki Hikmet: Başımıza gelen hastalıklar, musibetler, kayıplar veya zorluklar gibi imtihanların her birinin ardında, bizim o an idrak edemediğimiz nice hikmetler, sabrımızı ölçme, günahlarımıza kefaret olma, bizi olgunlaştırma veya daha büyük hayırlara ulaştırma gibi gayeler gizli olabilir.
- Kaderdeki Hikmet: Her bir olayın ilahi takdirle, en ince ayrıntısına kadar bir plan ve hikmet dâhilinde gerçekleşmesi.
- Kur'an-ı Kerim'in Kendisindeki Hikmet (Kitâb-ı Hakîm): Kur'an, "hikmetli kitap" olarak da anılır. Her ayeti, her kıssası, her emri derin hikmetler ve insanlığa yol gösteren dersler içerir.
O'nun hikmetini anlamaya çalışmak, O'na olan imanımızı ve teslimiyetimizi artırır.
El-Hakîm Zikrinin Faziletleri: Kalbe Hikmet Nurunun Dolması, İşlerde Başarı, Doğru Karar Verme ve Anlayış Keskinliği
Rabbimizin bu her işi hikmetli olan ismini zikretmek, O'nun sonsuz bilgeliğine sığınmak, O'ndan hikmet, anlayış, feraset ve işlerimizde doğru kararlar verebilme yetisi talep etmektir. Zikirde aslolan, O'nun her fiilinin en doğru ve en hayırlı olduğuna tam bir iman ve O'nun hikmetine hayranlık duymaktır.
- Hikmet, İlim ve Anlayış Kapılarının Açılması İçin: Her gün düzenli olarak 78 defa "Yâ Hakîm" zikrine devam eden kimsenin, Allah'ın izniyle kalbine hikmet nurlarının dolacağı, ilminin ve anlayışının artacağı, olayların ardındaki manaları daha iyi kavrayacağı umulur.
- İşlerde Başarı ve Engellerin Aşılması İçin: Başladığı bir işte veya karşılaştığı bir zorlukta muvaffak olmak, engelleri aşmak ve en doğru yolu bulmak niyetiyle bu ismi şerif zikredilebilir.
- Doğru ve İsabetli Kararlar Vermek İçin: Önemli kararlar arifesinde, hayırlı ve isabetli tercihler yapabilmek için Allah'ın El-Hakîm ismine sığınarak O'ndan rehberlik dilenir.
- Konuşma Güçlüğü Çekenler veya Kendini İfade Etmekte Zorlananlar İçin: Bazı kaynaklarda, kendini ifade etmekte zorlanan, konuşma güçlüğü çeken veya meramını anlatmakta sıkıntı yaşayan kişilerin, "Yâ Hakîm" zikrine devam etmelerinin, düşüncelerini daha net ve hikmetli bir şekilde ifade etmelerine yardımcı olabileceği belirtilmiştir. Niyet, hikmetli ve faydalı konuşabilmektir.
- Her Türlü Hayırlı Dileğin Kabulü İçin: Meşru ve hayırlı her türlü dileğin kabulü için, bu ismin zikriyle birlikte samimi dualar edilebilir.
Bir Not: Hikmet talep ederken, bu hikmeti sadece dünyevi başarılar için değil, öncelikle Allah'ı daha iyi tanımak, O'nun rızasına uygun yaşamak ve ahiret saadetine ulaşmak için istemek daha değerlidir.
El-Hakîm İsminin Ebced Değeri ve Hikmetin O Mükemmel Sayısal Uyumu
El-Hakîm (الحكيم) isminin ebced sistemindeki sayısal değeri 78'dir. Bu sayı, bazı zikirlerin adedinin belirlenmesinde bir referans olarak kullanılmış ve El-Hakîm isminin ifade ettiği sonsuz hikmet, her şeyi yerli yerine koyma ve mutlak bilgelik sıfatının sembolik bir yansıması olarak değerlendirilmiştir. Ancak Rabbimizin hikmetinin derinliği ve kuşatıcılığı, sayıların ifade sınırlarının çok ötesindedir.
Kimler, Ne İçin 'Ya Hakîm' Der? Anlayış, Feraset, Çözüm, İsabetli Karar, Faydalı İlim ve İlahi Rehberlik Arayışı
"Yâ Hakîm!" nidası, kulun kendi sınırlı aklı ve bilgisiyle çözemediği durumlar karşısında, her şeyin ardındaki hikmeti bilen ve her işi en doğru şekilde yapan Rabbine sığınması, O'ndan anlayış ve rehberlik talep etmesidir:
- Hayatın Anlamını ve Olayların Ardındaki Hikmeti Anlamak İsteyenler: Başına gelen imtihanların, yaşadığı zorlukların veya kâinattaki olayların ardındaki ilahi maksadı ve hikmeti kavramak isteyenler.
- Doğru Kararlar Vermek ve Yanlışa Düşmekten Sakınmak İsteyenler: Önemli seçimler yaparken, bir işe başlarken veya bir konuda hüküm verirken en doğru, en isabetli ve en hayırlı kararı verebilmek için ilahi bir feraset ve hikmet arayanlar.
- İlim ve Bilgelik Yolunda İlerlemek İsteyenler: Sadece bilgi sahibi olmakla kalmayıp, o bilginin özünü, hikmetini kavramak ve faydalı ilimle donanmak isteyenler.
- Karmaşık Sorunlara Çözüm Arayanlar: İçinden çıkamadığı problemlere, çözümü zor görünen meselelere Allah'ın hikmetiyle bir çıkış yolu ve çözüm bulmayı umanlar.
- Kendini ve Başkalarını Daha İyi Anlamak İsteyenler: İnsan psikolojisinin, toplumsal ilişkilerin ve hayatın karmaşık dinamiklerinin ardındaki incelikleri ve hikmetleri anlamak isteyenler.
Tefekkür Ufukları: El-Hakîm İsmiyle Olayların Ardındaki O Sonsuz Mana ve Maslahatı Aramak, İlahi Takdire Teslimiyetle Gerçek Huzuru Bulmak
El-Hakîm ismi üzerinde tefekkür etmek, hayatımıza derin bir teslimiyet, sükûnet, olaylara daha geniş bir perspektiften bakma yetisi ve Allah'ın her işindeki mükemmelliğe hayranlık kazandırır:
- Her İşte Bir Hayır ve Hikmet Vardır: Başımıza gelen ve bizim için şer gibi görünen bazı olayların ardında bile, El-Hakîm olan Rabbimizin bizim bilmediğimiz nice hayırlar ve hikmetler gizli olabilir. "Olur ki, bir şey sizin için hayırlı iken, siz onu hoş görmezsiniz. Yine olur ki, bir şey sizin için şer iken, siz onu seversiniz. Allah bilir, siz bilmezsiniz." (Bakara, 2/216)
- Teslimiyetteki Huzur: Her şeyin El-Hakîm olan Allah'ın kontrolünde ve O'nun sonsuz hikmetiyle gerçekleştiğine iman etmek, kalbe derin bir huzur, sükûnet ve teslimiyet verir. Bu, gereksiz endişelerden ve isyanlardan kurtarır.
- Kendi Sınırlı Aklımıza Değil, O'nun Sonsuz Hikmetine Güvenmek: Karşılaştığımız durumları sadece kendi dar aklımızla ve sınırlı bilgimizle değerlendirmek yerine, her şeyin ardındaki ilahi hikmete güvenmek, daha sağlıklı bir bakış açısı sunar.
- Hikmeti Aramak ve Öğrenmeye Açık Olmak: El-Hakîm olan Rabbimiz, kullarına da hikmet lütfeder. Biz de dua ederek, tefekkür ederek, ilim öğrenerek ve tecrübelerden ders çıkararak kendi hayatımızda daha hikmetli davranmaya gayret etmeliyiz.
- Her Yaratılış Bir Sanat Eseridir: Kâinattaki her bir varlık, en küçük bir atomdan en büyük galaksilere kadar, El-Hakîm olan Allah'ın sonsuz ilmini, kudretini ve hikmetini yansıtan mükemmel birer sanat eseridir. Bu eserleri tefekkür etmek, O'na olan imanımızı ve hayranlığımızı artırır.
El-Hakîm olan Rabbimiz, bizlere Kendi sonsuz hikmetini bir nebze olsun idrak etmeyi, her işimizde O'nun rızasına ve hikmetine uygun kararlar vermeyi, olayların ardındaki derin manaları anlama feraseti nasip etsin. Kalplerimizi hikmet nuruyla aydınlatsın ve bizleri her daim O'nun şaşmaz takdirine teslim olan, hikmetle yaşayan ve hikmet arayan kullarından eylesin.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
