Bazen dualarımızın hemen kabul olmadığını, bazen beklediğimiz bir hayrın geciktiğini, bazen de zalimlerin cezasının ertelendiğini görürüz. İşte tüm bu "tehir"lerin, yani ertelemelerin ve geriye bırakmaların ardındaki mutlak irade ve sonsuz hikmet sahibi Yüce Rabbimizin o her şeyi bir ölçüyle yapan ismi: El-Muahhir (Celle Celâlühû). Bu mübarek Esma, O'nun dilediği şeyleri, kişileri veya olayları bir hikmet gereği sonraya bırakan, erteleyen, geride tutan ve her şeyi Kendi belirlediği mükemmel bir zamanlamayla gerçekleştiren olduğunu ifade eder. El-Muahhir ismi, daima her şeyi bir hikmetle öne alan El-Mukaddim ismiyle birlikte anılır; zira öne almak da ertelemek de ancak O'nun elindedir ve O'nun mutlak iradesi, şaşmaz adaleti ve sonsuz hikmetiyle tecelli eder. Gelin, El-Muahhir isminin o her şeyi bir vakte kadar erteleyen ilahi takdiri altında, O'nun zamanlamasına güvenmenin, sabırla beklemenin ve her gecikmede gizli olabilecek hayırları tefekkür etmenin derin manasını keşfedelim.
El-Muahhir Ne Anlama Gelir? Her Şeyi Hikmetle Erteleyen, Geriye Bırakan ve Mukadder Vaktine Tehîr Eden
El-Muahhir: Arapça "ahhara" (أخر) fiilinden gelir. "Ahhara", 'ertelemek, geciktirmek, bir şeyi sonraya bırakmak, geride tutmak' gibi anlamlar taşır. El-Muahhir ismi ise bu fiilleri en kâmil, en mutlak ve en eşsiz manada Zâtında barındıran demektir:
- Dilediğini Geriye Bırakan, Erteleyen: Varlıklardan, olaylardan, sebeplerden veya kişilerden dilediğini, hikmetinin gereği olarak diğerlerinden sonraya bırakan, onların gerçekleşme veya ortaya çıkma zamanını erteleyen.
- Sonraya Koyan: Bir şeyi hemen değil de, Kendi belirlediği daha uygun bir vakitte veya daha hayırlı bir şekilde gerçekleştirmek üzere sonraya tehir eden.
- İsyankârları ve Zalimleri Hemen Cezalandırmayan (Mühlet Veren): Günah işleyenlere, isyan edenlere veya zulmedenlere hemen ceza vermeyip, onlara tövbe etmeleri, hatalarından dönmeleri veya ibret almaları için bir süre mühlet tanıyan (El-Halîm manasıyla yakın).
- Her Şeyi Bir Sıra ve Zamanlamaya Göre Düzenleyen: Kâinattaki her olayı ve her varlığın durumunu bir sıra, düzen ve mükemmel bir zamanlama içinde takdir eden.
El-Muahhir olan Allah'ın "tehir" etmesi, yani ertelemesi veya geriye bırakması, asla bir unutkanlık, bir acizlik veya bir ihmal değildir. O'nun her ertelemesinde sayısız ilahi hikmet, adalet, rahmet, imtihan veya kulları için daha büyük bir hayır gizlidir. O, neyin ne zaman ve ne şekilde olacağını en iyi bilendir.
Kur'an ve Sünnet Işığında El-Muahhir ve El-Mukaddim: İlahi Zamanlamanın ve O Şaşmaz Takdirin İki Vazgeçilmez Yüzü
El-Muahhir ismi Kur'an-ı Kerim'de bu şekliyle doğrudan zikredilmese de, "ahhara" (erteledi, geriye bıraktı) ve "yu'ahhiru" (erteler, geriye bırakır) fiilleri pek çok ayette Allah Teâlâ'ya nispet edilir. Bu, O'nun her şeyi bir sıra ve zamanlama içinde yaptığına, dilediğini öne alıp dilediğini ertelediğine işaret eder.
Örneğin, Nahl Suresi 61. ayette şöyle buyrulur: "Eğer Allah, insanları zulümleri yüzünden hemen cezalandırsaydı, yeryüzünde hiçbir canlı bırakmazdı. Fakat onları adı konulmuş bir süreye kadar erteler (yu'ahhiruhum). Süreleri gelince de ne bir an geri kalabilirler ne de öne geçebilirler." Bu ayet, Allah'ın cezalandırmayı ertelemesindeki hikmeti ve her şey için belirlenmiş bir ecel olduğunu vurgular.
İbrahim Suresi 10. ayette de, peygamberlerin kavimlerine, "Allah sizi günahlarınızı bağışlamaya çağırıyor ve adı konulmuş bir süreye kadar sizi erteliyor (yu'ahhirukum)" dedikleri belirtilir. Bu da tövbe için verilen mühlete işaret eder.
El-Muahhir ve El-Mukaddim isimleri, daha çok hadis-i şeriflerde ve İslam alimlerinin Esma-ül Hüsna sıralamalarında bir arada zikredilir ve Allah'ın zaman, mekân, mertebe ve her türlü olay üzerindeki mutlak tasarruf ve hâkimiyetini ifade eder.
Tehirin O Muhteşem Hikmetleri: El-Muahhir'in Ertelemesindeki Gizli Hayırlar, İmtihanlar ve Tövbe Fırsatları
El-Muahhir olan Rabbimizin bir şeyi "erteleyişinde" veya "geriye bırakışında" bizim için nice hikmetler, imtihanlar ve bazen de lütuflar gizli olabilir:
- Tövbe ve Islah İçin Mühlet Vermek: Günahkâr bir kulun hemen cezalandırılmayıp, ona tövbe etmesi, hatalarını düzeltmesi ve Rabbine dönmesi için zaman tanıması, O'nun rahmetinin ve hilminin bir tecellisidir.
- Sabrı ve Teslimiyeti Öğretmek: İsteklerimizin veya dualarımızın hemen kabul edilmemesi, sabrımızı artırmak, O'na olan tevekkülümüzü güçlendirmek ve O'nun takdirine rıza gösterme ahlakını kazanmamız için bir imtihan olabilir.
- Daha Hayırlı Bir Vakti veya Durumu Beklemek: Bazen istediğimiz bir şeyin o an bizim için hayırlı olmaması veya zamanının henüz gelmemiş olması sebebiyle Rabbimiz onu daha uygun bir vakte erteleyebilir. "Olur ki hoşunuza gitmeyen bir şey, sizin için hayırlıdır..." (Bakara, 2/216)
- Kullarının Derecesini Artırmak: Zorluklar ve bekleyişler karşısında gösterilen sabır ve metanet, müminin manevi derecesinin artmasına vesile olabilir.
- Zalimin Zulmünün Artmasıyla Helakini Hak Etmesi: Bazen zalimlere mühlet verilmesi, onların zulümlerinde daha da ileri giderek ilahi cezayı tam olarak hak etmeleri için olabilir.
O'nun her "tehir" edişi, bir planın ve bir hikmetin parçasıdır. Bize düşen, O'nun adaletine ve bilgeliğine güvenmek, sabırla beklemek ve her durumda hayrı ummaktır.
El-Muahhir Zikrinin Faziletleri: Nefsi Terbiye Etmek, Şerden ve Kötülüklerden Uzaklaşmak, Allah'a Yakınlaşmak ve Kalbi Huzura Kavuşturmak
Rabbimizin bu her şeyi bir hikmetle erteleyen ve geriye bırakan ismini zikretmek, O'nun şaşmaz takdirine ve zamanlamasına rıza göstermek, O'ndan nefsimizi terbiye etme gücü, şerlerden uzak kalma ve kalbimize Allah sevgisiyle huzur dolması talep etmektir. Zikirde aslolan, O'nun her işinin en doğru ve en hayırlı olduğuna tam bir iman ve O'na karşı derin bir teslimiyettir.
- Allah Sevgisinin Kalpte Yerleşmesi ve Huzur Bulmak İçin: Her gün düzenli olarak 100 defa "Yâ Muahhir" zikrine devam eden kimsenin, Allah'ın izniyle kalbinde Allah sevgisinin artacağı, dünya sevgisinin azalacağı ve manevi bir huzura kavuşacağı umulur.
- Kötü İnsanların ve Şerlerin Uzaklaştırılması Niyetiyle: Kişi, kendisinden veya sevdiklerinden kötü niyetli insanların, zararlı alışkanlıkların veya her türlü şerrin uzaklaşması, onların tesirinin geciktirilmesi veya bertaraf edilmesi niyetiyle, Allah'ın El-Muahhir ismine sığınarak dua edebilir. Niyet, asla başkasına zarar verme değil, şerden korunma ve hayra yönelme olmalıdır.
- Tövbenin Kabulü ve Günahlardan Arınma İçin: İşlediği günahlardan pişman olup tövbe eden bir kimsenin, Rabbimizin El-Muahhir ismiyle tecelli eden mühlet verme ve rahmetine sığınarak, tövbesinin kabulü ve günahlarının affı için bu ismi zikretmesi faydalı olabilir.
- Nefsin Kötü Arzularını Ertelemek ve Kontrol Altına Almak İçin: Bu ismi şerifi tefekkür ederek zikretmek, kişinin nefsindeki aceleci, sabırsız ve kötü arzuları "erteleyebilme", yani kontrol altına alabilme gücünü ve iradesini artırmasına yardımcı olabilir.
Çok Önemli Bir Uyarı ve Niyetin Mahiyeti: El-Muahhir gibi ilahi takdirle ilgili isimlerin zikrinde, niyetin son derece saf ve Allah rızasına uygun olması hayati önem taşır. Başkalarının işlerinin bozulması, onların helakının gecikmesi (ki bu zaten Allah'ın takdirindedir) gibi olumsuz veya müdahaleci niyetlerle bu tür zikirler yapmak kesinlikle doğru değildir ve manevi sorumluluk getirir. Amaç, daima Allah'ın hikmetine sığınmak, O'nun takdirine razı olmak, şerden korunmak ve kendi nefsimizi terbiye etmektir. Bu tür zikirler için mutlaka ehil bir âlimden veya güvenilir bir manevi rehberden tavsiye ve izin almak en doğru ve en güvenli yoldur.
El-Muahhir İsminin Ebced Değeri ve O İlahi Ertelemenin Sayısal Sırrı ve Hikmeti
El-Muahhir (المؤخر) isminin ebced sistemindeki sayısal değeri 846'dır. Bazı kaynaklarda ise bu değerin 847 olarak da geçtiği belirtilir; bu tür küçük farklılıklar hesaplama yöntemlerindeki bazı yorumlardan kaynaklanabilir. Bu sayılar, bazı zikirlerin adedinin belirlenmesinde bir referans olarak kullanılmış ve El-Muahhir isminin ifade ettiği dilediğini hikmetle erteleme, geriye bırakma ve her şeyi bir vakte kadar tehir etme sıfatının sembolik bir yansıması olarak değerlendirilmiştir. Ancak Rabbimizin her ertelemesindeki sonsuz hikmet ve adalet, sayıların ifade sınırlarının çok ötesindedir.
Kimler, Ne İçin 'Ya Muahhir' Der? Sabır, Korunma, Tevbe, Nefs Terbiyesi ve İlahi Hikmete Tam Bir Teslimiyet Arayışı
"Yâ Muahhir!" nidası, kulun her türlü acelecilikten, sabırsızlıktan ve kendi sınırlı aklıyla olayları hemen çözme arzusundan sıyrılarak, her şeyi en mükemmel zamanlamayla ve sonsuz bir hikmetle takdir eden Rabbine sığınması, O'ndan sabır, korunma ve O'nun hikmetine rıza talep etmesidir:
- Sabırsızlık Gösteren ve Her Şeyin Hemen Olmasını İsteyenler: Dualarının veya isteklerinin hemen kabul edilmesini bekleyen, gecikmeler karşısında ümitsizliğe kapılan kişiler, Allah'ın El-Muahhir olduğunu tefekkür ederek sabır ve teslimiyet dilemek için.
- Kötü İnsanların veya Şerlerin Etkisinden Uzak Kalmak İsteyenler: Kendilerine veya topluma zarar veren kötü niyetli kişilerin, fitne ve fesadın tesirinin Allah tarafından "ertelenmesi", yani etkisiz hale getirilmesi veya uzaklaştırılması niyetiyle.
- Günahlarından Tövbe Edip Allah'ın Rahmetine Sığınmak İsteyenler: İşledikleri günahların cezasının hemen verilmemesi, kendilerine tövbe ve ıslah için mühlet tanınması lütfuna şükrederek, Rabbimizin affına ve rahmetine sığınanlar.
- Nefsinin Aceleci ve Kötü Arzularını Kontrol Altına Almak İsteyenler: Nefsinin bitmek bilmeyen ve bazen zararlı olabilecek isteklerini dizginlemek, onlara karşı sabır ve irade gücü kazanmak için.
- Her Durumda Allah'ın Takdirine ve Zamanlamasına Razı Olmak İsteyenler: Hayatta karşılaştıkları her türlü gecikme, erteleme veya sonraya bırakılma durumunda, bunun Allah'ın bir hikmeti ve imtihanı olduğuna iman ederek O'nun takdirine tam bir rıza ve teslimiyet göstermek isteyenler.
Tefekkür Ufukları: El-Muahhir İsmiyle Allah'ın O Şaşmaz Zamanlamasına ve Mükemmel Takdirine Güvenmek, Sabırla Beklemek, Her Gecikmede Gizli Bir Hayır ve Hikmet Aramak
El-Muahhir ismi üzerinde tefekkür etmek, hayatımıza derin bir sabır, teslimiyet, Allah'ın hikmetine sarsılmaz bir güven ve her şeyin O'nun kontrolünde olduğu şuuru kazandırır:
- Her Şeyin Bir Vakti Vardır ve O Vakti En İyi Bilen Allah'tır: Dualarımızın kabulü, isteklerimizin gerçekleşmesi, olayların vuku bulması... Hepsi El-Mukaddim ve El-Muahhir olan Allah'ın ezelî ilminde ve takdirindedir. O, her şeyi en uygun zamanda ve en hayırlı şekilde gerçekleştirir. Bu idrak, bizi gereksiz acelecilikten ve sabırsızlıktan korur.
- Gecikmelerde Hayır Olabilir: Bazen istediğimiz bir şeyin gecikmesinde veya ertelenmesinde bizim için nice hayırlar, imtihanlar veya daha büyük lütuflara hazırlıklar gizli olabilir. "Olur ki hoşunuza gitmeyen bir şey, sizin için hayırlıdır ve olur ki, sevdiğiniz şey de sizin için bir şerdir. Allah bilir, siz bilmezsiniz." (Bakara, 2/216)
- El-Mukaddim İsmiyle Birlikte Gelen Mükemmel Denge: El-Muahhir, her şeyi erteleyen olduğu gibi, El-Mukaddim de her şeyi öne alandır. Bu iki isim, Allah'ın zaman ve mekân üzerindeki mutlak hâkimiyetini ve her şeyi bir denge ve nizam içinde yaptığını gösterir. Ne erken ne de geç; her şey tam vaktinde olur.
- Sabır, En Güzel İbadetlerdendir: Allah'ın takdirine razı olup, O'nun belirlediği vakti sabırla beklemek, müminin en önemli ahlaki erdemlerinden ve ibadetlerindendir. Sabır, acı olmakla birlikte, meyvesi tatlıdır.
- Her An O'nun Takdirine Teslim Olmak: Hayatın iniş ve çıkışlarında, O'nun bazen "öne aldığı" bazen de "ertelediği" tecelliler karşısında, her durumda O'nun adaletine, hikmetine ve rahmetine güvenerek tam bir teslimiyet göstermek, gerçek huzurun ve mutluluğun anahtarıdır.
El-Muahhir olan Rabbimiz, bizleri Kendi şaşmaz takdirine ve mükemmel zamanlamasına razı olan, sabırla ve şükürle yaşayan, her gecikmede bir hayır ve hikmet arayan, O'nun El-Mukaddim ismiyle tecelli edecek lütuflarını ümitle bekleyen ve her durumda sadece O'na teslim olan bahtiyar kullarından eylesin. Kalplerimize sükûnet, hayatlarımıza nizam ve takdirine karşı bir rıza hali ihsan eylesin.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
