Sıkıntıların ardından gelen o tatlı ferahlık, daralan yolların birdenbire açılışı, kurumuş topraklara can veren bereketli bir yağmur gibi kalplere ve hayata yayılan o sonsuz genişlik... İşte tüm bu açılımların, bollukların ve ferahlıkların ardındaki ilahi lütuf sahibi Yüce Rabbimizin o güzel ismi: El-Bâsıt (Celle Celâlühû). Bu mübarek Esma, O'nun dilediği zaman ve dilediği ölçüde rızkı genişleten, kalplere ferahlık veren, her türlü hayır ve bereketi yayan, zorlukları kolaylaştıran sonsuz kudretini ve rahmetini ifade eder. El-Bâsıt ismi, genellikle hikmetle daraltan El-Kâbıd ismiyle birlikte tefekkür edilir; zira O, hem sıkar hem açar, hem daraltır hem genişletir ve bu ikisi arasındaki denge, O'nun mutlak hikmetinin bir tecellisidir. Gelin, El-Bâsıt isminin o her şeyi kuşatan genişliğinde, O'nun sonsuz lütfunu ve bu lütfa karşı şükrün önemini tefekkür edelim.
El-Bâsıt Ne Anlama Gelir? Hayatı Genişleten, Rahmeti ve Nimeti Yayan Kudret
El-Bâsıt: Arapça "bast" (بسط) kökünden gelir. "Bast", 'yaymak, açmak, genişletmek, sermek, bollaştırmak, ferahlık vermek' gibi anlamlar taşır. El-Bâsıt ismi ise bu fiilleri hikmetiyle ve iradesiyle gerçekleştiren Zât demektir:
- Açan, Genişleten: Dilediği zaman ve hikmetinin gereği olarak rızkı, imkânları, kalpleri veya herhangi bir durumu genişleten, ferahlatan, yolları açan.
- Rızkı Bollaştıran: Kullarına maddi ve manevi her türlü rızkı cömertçe ve bol bol veren.
- Rahmeti Yayan: Rahmetini, lütfunu ve bereketini tüm mahlukata veya dilediği kullarına yayan.
- Kalplere Ferahlık Veren: Sıkıntı içinde olan kalplere genişlik, huzur ve sevinç bahşeden.
El-Bâsıt olan Allah'ın "bast" etmesi, yani genişletmesi ve yayması, O'nun sonsuz cömertliğinin, rahmetinin ve her şeyi kuşatan lütfunun bir tecellisidir. Her darlıktan sonra bir genişlik, her zorluktan sonra bir kolaylık O'nun vaadidir.
Kur'an'da El-Bâsıt ve El-Kâbıd: İlahi Dengenin ve Lütfun İki Eli
"Allah, (rızkı) hem sıkar (yakbıdu) hem de açar (yebsutu). Ancak O’na döndürüleceksiniz." (Bakara Suresi, 2/245'ten bir bölüm)
Bu ayet-i kerime, El-Bâsıt ve El-Kâbıd isimlerinin genellikle birlikte tecelli ettiğini, hayatın bu iki hal arasında bir denge içinde olduğunu ve her durumda Allah'ın mutlak iradesinin geçerli olduğunu vurgular. O'nun daraltmasında da genişletmesinde de sayısız hikmetler ve imtihanlar gizlidir.
Bast Halinin Tecellileri: Rızıktan Kalbe, Fırsatlardan Ferahlığa Uzanan Genişlik
El-Bâsıt isminin tecellileri hayatımızın her alanında, hem maddi hem de manevi boyutlarda kendini gösterir:
- Rızıkta Genişlik: Maddi imkânların artması, kazancın bereketlenmesi, borçlardan kurtulma, beklenmedik yerlerden gelen nimetler.
- Kalpte Genişlik (İnşirah): Manevi sıkıntıların, vesveselerin, korku ve endişelerin dağılması, kalbin huzur, sevinç ve imanla dolması.
- İlim ve Anlayışta Genişlik: Bilgi dağarcığının artması, konuları daha derinlemesine kavrama, hikmet ve basiret sahibi olma.
- Fırsatların Açılması: Hayırlı işler için yeni kapıların açılması, engellerin kalkması, projelerde ve hedeflerde başarıya ulaşma.
- Sağlık ve Afiyette Genişlik: Hastalıklardan şifa bulma, bedensel ve ruhsal olarak zindelik ve afiyet içinde olma.
- Sosyal İlişkilerde Genişlik: İnsanlarla iyi ilişkiler kurma, sevgi ve saygı görme, hayırlı dostluklar ve evlilikler.
Her "bast" hali, şükrü ve nimeti doğru kullanma sorumluluğunu da beraberinde getirir.
El-Bâsıt Zikrinin Faziletleri: Bolluğa, Huzura ve Gönül Genişliğine Kavuşmak
Rabbimizin bu ferahlık veren ismini zikretmek, O'nun sonsuz lütfuna ve cömertliğine sığınmak, maddi ve manevi her türlü hayır ve bereket kapısının açılmasını dilemektir. Zikirde aslolan, O'nun her şeye kâdir olduğuna ve her darlıktan sonra bir genişlik vereceğine tam bir imandır.
- Rızık Genişliği, Zenginlik ve İtibar İçin: Özellikle kuşluk (duhâ) namazından sonra 10 defa (veya bazı kaynaklarda daha fazla) "Yâ Bâsıt" zikrine devam eden kimsenin, Allah'ın izniyle rızkının bollaşacağı, maddi sıkıntılardan kurtulacağı, insanlar arasında itibarının artacağı ve kimseye muhtaç olmayacağı umulur.
- Kalp Huzuru ve Sıkıntılardan Kurtulmak İçin: Her gün düzenli olarak 72 defa "El-Bâsıt" ismini zikretmeye devam eden kişinin kalbinin sükûnete ereceği, her türlü korku, endişe ve üzüntüden kurtulacağı, manevi bir ferahlığa kavuşacağı rivayet edilir.
- İşlerde Başarı ve Bereket İçin: Bu ismi şerifi zikretmek, işlerin açılmasına, ticarette berekete, projelerde başarıya ve her türlü meşru işte kolaylığa vesile olabilir.
- Belirli Günlerde Rızık Bereketi İçin: Bazı geleneksel uygulamalarda, ayın belirli günlerinde bir parça ekmek üzerine "El-Bâsıt" yazıp (veya okuyup) yemenin, o ay boyunca rızık bereketine ve açlıktan korunmaya vesile olabileceği belirtilmiştir.
Bir Hatırlatma: El-Bâsıt isminden feyiz alabilmek için, O'nun El-Kâbıd ismiyle tecelli eden imtihanlarına karşı sabırlı olmak, şükrü dilinden ve kalbinden eksik etmemek ve elde edilen nimetleri Allah yolunda kullanmaya gayret etmek önemlidir.
El-Bâsıt İsminin Ebced Değeri ve Genişliğin Sayısal İfadesi
El-Bâsıt (الباسط) isminin ebced sistemindeki sayısal değeri 72'dir. Bu sayı, bazı zikirlerin adedinin belirlenmesinde bir referans olarak kullanılmış ve El-Bâsıt isminin ifade ettiği açma, genişletme ve bollaştırma sıfatının sembolik bir yansıması olarak değerlendirilmiştir. Ancak Rabbimizin lütfunun ve rahmetinin genişliği, sayıların ifade edebileceği her türlü sınırın ötesindedir.
Kimler, Ne İçin 'Ya Bâsıt' Der? Ferahlık, Rızık, İlim, Şükür ve Gönül Zenginliği Arayışı
"Yâ Bâsıt!" nidası, kulun her türlü darlık ve sıkıntıdan sonra Rabbimizin sonsuz genişletme ve ferahlatma kudretine sığınmasıdır:
- Maddi Sıkıntı İçinde Olanlar: Rızıklarının genişlemesi, işlerinin açılması, borçlarından kurtulmaları ve geçimlerinde bolluk ve bereket olması için.
- Kalbi Daralan ve Manevi Sıkıntı Yaşayanlar: Üzüntü, keder, korku ve endişelerinden kurtulup kalplerinin imanla, huzurla ve sevinçle genişlemesi niyetiyle.
- İlim ve Anlayışını Artırmak İsteyenler: Zihinlerinin açılması, anlayışlarının derinleşmesi, ilim ve hikmet kapılarının kendilerine açılması için.
- Yeni Fırsatlar ve Hayırlı Açılımlar Bekleyenler: Hayatlarında yeni ve hayırlı kapıların açılması, önlerindeki engellerin kalkması ve işlerinde kolaylık olması için.
- Nimetlere Şükretmek ve Gönül Zenginliğine Ulaşmak İsteyenler: Allah'ın verdiği sayısız nimete karşı şükürlerini artırmak ve kanaatle birlikte gerçek gönül zenginliğine erişmek amacıyla.
Tefekkür Ufukları: El-Bâsıt İsmiyle Nimetleri Görmek, Şükretmek, Paylaşmak ve Dengede Kalmak
El-Bâsıt ismi üzerinde tefekkür etmek, hayatın her anında O'nun lütfunu ve cömertliğini görmemizi, bu nimetlere karşı doğru bir duruş sergilememizi sağlar:
- Her Genişlik Bir Nimettir ve Şükür Gerektirir: Sağlık, mal, ilim, huzur gibi her türlü "bast" hali, Allah'ın bir lütfudur ve bu lütfa karşı en güzel karşılık şükürdür. Şükür, nimeti artırır ve kalıcı kılar.
- Darlıkta Sabır, Genişlikte Şükür ve Tedbir: Hayat inişli çıkışlıdır. El-Kâbıd'ın tecellisiyle daraldığımızda sabretmek, El-Bâsıt'ın tecellisiyle genişlediğimizde ise şükretmek, israfa ve kibre kapılmamak, nimeti Allah yolunda kullanmak önemlidir.
- Paylaşmanın Bereketi: Allah nasıl bize rızkı ve nimetleri bolca veriyorsa (El-Bâsıt), biz de O'nun bu ahlakıyla ahlaklanarak, elimizdeki nimetleri ihtiyaç sahipleriyle paylaşmalı, cömert olmalıyız. Paylaşılan nimet azalmaz, aksine bereketi artar.
- Kalbin Genişlemesi En Büyük Zenginliktir: Maddi genişlikten daha önemlisi, kalbin imanla, ilimle, hikmetle ve Allah sevgisiyle genişlemesidir. "Rabbişrah lî sadrî ve yessir lî emrî" (Rabbim! Göğsümü genişlet, işimi kolaylaştır) duası bu manadadır.
- Her Şeyde Bir Ölçü ve Denge: Allah'ın "kabz" ve "bast" fiilleri, kâinattaki ve hayatımızdaki ilahi bir dengeyi ifade eder. Ne aşırı darlıkta ümitsizliğe düşmeli, ne de aşırı bollukta şımarmalıyız. Her iki durumda da O'na sığınmalı ve hikmetini aramalıyız.
El-Bâsıt olan Rabbimiz, kalplerimize ve hayatlarımıza Kendi katından bir genişlik ve ferahlık versin. Rızkımızı helalinden bollaştırsın, ilmimizi ve anlayışımızı artırsın ve bizleri her daim şükreden, nimetlerini hayırda kullanan bahtiyar kullarından eylesin.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
