Allah Teâlâ'yı anmak (zikir) ve O'na el açıp yalvarmak (dua), kulun Rabbiyle olan bağını güçlendiren, kalbine huzur veren, rahmet ve bereketi celbeden en temel ibadetlerdendir. Zikir ve duaların her biri kıymetli olmakla birlikte, bizzat Kur'an-ı Kerim'de veya Peygamber Efendimiz'in (s.a.v) mübarek lisanında faziletleri özellikle vurgulanan, "en faziletli" olarak nitelendirilen bazıları vardır. Bu yazımızda, bu en değerli zikir ve dualardan bazılarını anlamları ve faziletleriyle birlikte tanıyacağız.
Zikirlerin En Güzelleri
Zikir, Allah'ı hatırlamak ve anmaktır. Kalbi ve dili O'nunla meşgul etmektir. İşte faziletleri özellikle belirtilmiş bazı zikirler:
1. Kelime-i Tevhid
Arapça Okunuşu
لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ
Türkçe Okunuşu
Lâ ilâhe illallah.
Türkçe Meali
Allah'tan başka ilah yoktur.
Fazileti: Peygamberimiz (s.a.v) "Zikrin en faziletlisi Lâ ilâhe illallah'tır" (Tirmizî) buyurmuştur. İslam'ın temeli, imanın özü ve cennetin anahtarıdır.
2. Tesbih, Tahmid ve Tekbir
Arapça Okunuşu
سُبْحَانَ اللهِ ، اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ ، اَللهُ أَكْبَرُ
Türkçe Okunuşu
Sübhânallah, Elhamdülillah, Allahu Ekber.
Türkçe Meali
Allah her türlü noksanlıktan uzaktır (Tesbih). Hamd (her türlü övgü) Allah'a mahsustur (Tahmid). Allah en büyüktür (Tekbir).
Fazileti: Peygamberimiz (s.a.v), bu üç zikrin faziletini pek çok hadisinde belirtmiş, özellikle namazlardan sonra 33'er defa okunmasını tavsiye etmiştir. "Sübhanallahi velhamdülillahi ve lâ ilâhe illallahü vallahü ekber" demenin, üzerine güneş doğan her şeyden daha kıymetli olduğunu bildirmiştir (Müslim).
3. Sübhânallâhi ve bihamdihî, Sübhânallâhi'l-Azîm
Arapça Okunuşu
سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ، سُبْحَانَ اللهِ الْعَظِيمِ
Türkçe Okunuşu
Sübhânallâhi ve bi-hamdihî, Sübhânallâhi'l-Azîm.
Türkçe Meali
Allah'ı hamdiyle (O'na şükrederek ve överek) tesbih ederim. Yüce Allah'ı tesbih ederim.
Fazileti: Peygamberimiz (s.a.v), bu zikrin dile hafif, mizanda ağır ve Rahman'a çok sevimli olduğunu müjdelemiştir (Buhârî, Müslim).
4. Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâh
Arapça Okunuşu
لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ
Türkçe Okunuşu
Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâh.
Türkçe Meali
(Günahlardan) dönüş ve (ibadet için) kuvvet ancak Allah'ın yardımıyladır.
Fazileti: Peygamberimiz (s.a.v), bu zikrin cennet hazinelerinden bir hazine olduğunu bildirmiştir (Buhârî, Müslim). Güç ve kudretin yalnızca Allah'a ait olduğunu ikrar etmektir.
5. Peygamber Efendimiz'e Salavat Getirmek
Arapça Okunuşu (Örnek)
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ
Türkçe Okunuşu
Allahümme salli alâ Seyyidinâ Muhammedin ve alâ âli Seyyidinâ Muhammed.
Türkçe Meali
Allah'ım! Efendimiz Muhammed'e ve Efendimiz Muhammed'in ailesine salât (rahmet ve esenlik) eyle.
Fazileti: Allah Teâlâ Kur'an'da salavat getirmeyi emreder (Ahzâb 33:56). Peygamberimiz (s.a.v), kendisine bir salavat getirene Allah'ın on salât getireceğini, on günahını sileceğini ve on derece yükselteceğini müjdelemiştir (Nesâî). Duaların başında ve sonunda salavat getirmek, kabulüne vesiledir.
6. İstiğfar (Seyyidü'l-İstiğfar)
Arapça Okunuşu
اَللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ خَلَقْتَنِي وَأَنَا عَبْدُكَ وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ أَبُوءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ وَأَبُوءُ لَكَ بِذَنْبِي فَاغْفِرْ لِي فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ أَنْتَ
Türkçe Okunuşu
Allahümme ente Rabbî lâ ilâhe illâ ente halaktenî ve ene abduke ve ene alâ ahdike ve va'dike mesteta'tu eûzu bike min şerri mâ sana'tu ebûu leke bi ni'metike aleyye ve ebûu leke bi zenbî fağfir lî fe innehû lâ yağfiru'z-zunûbe illâ ente.
Türkçe Meali
Allah'ım! Sen benim Rabbimsin. Senden başka ilah yoktur. Beni sen yarattın ve ben senin kulunum. Gücüm yettiğince sana verdiğim söz üzereyim ve vaadine bağlıyım. Yaptıklarımın şerrinden sana sığınırım. Üzerimdeki nimetini itiraf ediyorum, günahımı da itiraf ediyorum. Beni bağışla; çünkü Senden başka günahları bağışlayacak kimse yoktur.
Fazileti: Peygamberimiz (s.a.v) bunu "İstiğfarın Efendisi" olarak nitelemiş ve inanarak sabah okuyup akşam olmadan ölenin veya akşam okuyup sabah olmadan ölenin cennetlik olacağını müjdelemiştir (Buhârî).
7. Ya Hayyu Ya Kayyûm & Ya Ze'l-Celâli ve'l-İkrâm
Arapça Okunuşu
يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ
يَا ذَا الْجَلاَلِ وَالْإِكْرَامِTürkçe Okunuşu
Yâ Hayyu Yâ Kayyûm.
Yâ Ze'l-Celâli ve'l-İkrâm.Türkçe Meali
Ey Ebedî Diri, Ey Her Şeyi Ayakta Tutan!
Ey hem Azamet/Ululuk hem de İkram/Cömertlik Sahibi!Fazileti: Bu ifadelerin Allah'ın İsm-i A'zam'ını içerdiği veya İsm-i A'zam olduğu yönünde kuvvetli rivayetler vardır. Özellikle "Ya Ze'l-Celâli ve'l-İkrâm" ile dua etmekte ısrar edilmesi Peygamberimiz tarafından tavsiye edilmiştir (Tirmizî). Duaların kabulü için çok güçlü vesilelerdir.
Duaların En Kapsamlıları ve Tesirlileri
Kur'an ve Sünnet, bize Rabbimize nasıl yöneleceğimizi öğreten pek çok kapsamlı ve tesirli dua sunar:
1. Fatiha Suresi
Arapça Okunuşu
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
١. اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَم۪ينَۙ
٢. اَلرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِۙ
٣. مَالِكِ يَوْمِ الدّ۪ينِۜ
٤. اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَاِيَّاكَ نَسْتَع۪ينُۜ
٥. اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَق۪يمَۙ
٦. صِرَاطَ الَّذ۪ينَ اَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْۙ
٧. غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّٓالّ۪ينَ
Türkçe Okunuşu
Bismillâhirrahmânirrahîm.
1. Elhamdu lillâhi Rabbi'l-'âlemîn.
2. Er-Rahmâni'r-Rahîm.
3. Mâliki yevmi'd-dîn.
4. İyyâke na'budu ve iyyâke neste'în.
5. İhdine's-sırâta'l-mustakîm.
6. Sırâta'l-lezîne en'amte 'aleyhim.
7. Ğayri'l-mağdûbi 'aleyhim ve le'd-dâllîn.
Türkçe Meali
Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla.
1. Hamd (övme ve övülme), Âlemlerin Rabbi Allah’a mahsustur.
2. O, Rahmân’dır (çok merhametlidir), Rahîm’dir (merhameti sürekli ve kuşatıcıdır).
3. Din (hesap ve ceza) gününün Mâlikidir (sahibi ve hâkimidir).
4. (Rabbimiz!) Ancak sana kulluk ederiz ve yalnız senden yardım dileriz.
5. Bizi doğru yola ilet;
6. Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna.
7. Gazaba uğrayanların ve sapmışların yoluna değil!
Fazileti: Kur'an'ın en büyük suresi, Kitabın Anası (Ümmü'l-Kitâb), namazın temel rüknü, hem dua hem şifa kaynağıdır. Allah ile kul arasında bir diyalogdur.
2. Ayetel Kürsi (Bakara, 255)
Arapça Okunuşu
اللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ اَلْحَيُّ الْقَيُّومُۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌۜ لَهُ مَا فِي السَّمٰوَاتِ وَمَا فِي الْاَرْضِۜ مَنْ ذَا الَّذ۪ي يَشْفَعُ عِنْدَهُٓ اِلَّا بِاِذْنِه۪ۜ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ اَيْد۪يهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْۚ وَلَا يُح۪يطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِه۪ٓ اِلَّا بِمَا شَٓاءَۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَۚ وَلَا يَؤُ۫دُهُ حِفْظُهُمَاۚ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظ۪يمُ ﴿٢٥٥﴾
Türkçe Okunuşu
Allâhu lâ ilâhe illâ Huve’l-Hayyu’l-Kayyûm. Lâ te’huzuhû sinetun ve lâ nevm. Lehû mâ fi’s-semâvâti ve mâ fi’l-ard. Men zellezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi iznih. Ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ halfehum. Ve lâ yuhîtûne bi şey’in min ‘ılmihî illâ bimâ şâe. Vesi’a kursiyyuhu’s-semâvâti ve’l-ard. Ve lâ yeûduhû hıfzuhumâ. Ve Huve’l-‘Aliyyu’l-‘Azîm.
Türkçe Meali
Allah… O’ndan başka ilah yoktur. O, Hayy’dır (diri, ezelî ve ebedî hayat sahibidir), Kayyûm’dur (Zâtıyla kâimdir, her şeyi ayakta tutandır). O’nu ne bir uyuklama tutabilir ne de bir uyku. Göklerdeki her şey, yerdeki her şey O’nundur. İzni olmaksızın O’nun katında şefaatte bulunacak kimdir? O, kullarının önlerindekileri ve arkalarındakileri (yaptıklarını ve yapacaklarını, bildiklerini ve bilmediklerini) bilir. Onlar O’nun ilminden, kendisinin dilediği kadarından başka bir şeyi kavrayamazlar. O’nun Kürsüsü (hükümranlığı, ilmi, azameti) gökleri ve yeri kuşatmıştır. Onları (gökleri ve yeri) koruyup gözetmek O’na ağır gelmez. O, çok Yüce’dir (Aliyy), çok Büyük’tür (Azîm).
Fazileti: Kur'an'ın en büyük ayeti, okuyanı şeytandan korur, içinde İsm-i A'zam olduğu rivayet edilir, farz namazlardan sonra okumak cennete vesiledir. Allah'ın azametini ve sıfatlarını en güzel anlatan ayettir.
3. Muavvizeteyn (Felak ve Nâs Sureleri)
Felak Suresi Arapça Okunuşu
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
١. قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِۙ
٢. مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَۙ
٣. وَمِنْ شَرِّ غَاسِقٍ اِذَا وَقَبَۙ
٤. وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِۙ
٥. وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ اِذَا حَسَدَ
Felak Suresi Türkçe Okunuşu
Bismillâhirrahmânirrahîm.
1. Kul e'ûzu bi-Rabbi'l-felak.
2. Min şerri mâ halak.
3. Ve min şerri ğâsikın izâ vekab.
4. Ve min şerri'n-neffâsâti fi'l-'ukad.
5. Ve min şerri hâsidin izâ hased.
Felak Suresi Türkçe Meali
Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla.
1. De ki: Sığınırım sabahın Rabbine;
2. Yarattığı şeylerin şerrinden,
3. Karanlığı çöktüğü zaman gecenin şerrinden,
4. Düğümlere üfleyenlerin şerrinden,
5. Ve haset ettiği zaman hasetçinin şerrinden.
Nâs Suresi Arapça Okunuşu
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
١. قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِۙ
٢. مَلِكِ النَّاسِۙ
٣. اِلٰهِ النَّاسِۙ
٤. مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِۙ
٥. اَلَّذ۪ي يُوَسْوِسُ ف۪ي صُدُورِ النَّاسِۙ
٦. مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ
Nâs Suresi Türkçe Okunuşu
Bismillâhirrahmânirrahîm.
1. Kul e'ûzu bi-Rabbi'n-nâs.
2. Meliki'n-nâs.
3. İlâhi'n-nâs.
4. Min şerri'l-vesvâsi'l-hannâs.
5. Ellezî yuvesvisu fî sudûri'n-nâs.
6. Mine'l-cinneti ve'n-nâs.
Nâs Suresi Türkçe Meali
Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla.
1. De ki: Sığınırım insanların Rabbine,
2. İnsanların Melikine (Hükümdarına),
3. İnsanların İlahına (ibadete layık olanına);
4. O sinsi vesvesecinin şerrinden.
5. Ki o, insanların göğüslerine (kalplerine) vesvese verir.
6. Gerek cinlerden, gerek insanlardan (olan vesvesecilerin şerrinden Allah'a sığınırım!).
Fazileti: Her türlü şerden Allah'a sığınmak için okunan en etkili surelerdir. Peygamberimiz (s.a.v) onlarla Allah'a sığınır, sabah akşam ve yatmadan önce okunmalarını tavsiye ederdi. Nazar, sihir, vesvese gibi manevi sıkıntılara karşı güçlü bir kalkandır.
4. Rabbena Âtina Duası
Arapça Okunuşu
رَبَّنَٓا اٰتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْاٰخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
Türkçe Okunuşu
Rabbenâ âtinâ fi'd-dünyâ haseneten ve fi'l-âhireti haseneten ve kınâ 'azâbe'n-nâr.
Türkçe Meali
Rabbimiz! Bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi ateş azabından koru.
Fazileti: Peygamber Efendimiz'in (s.a.v) en çok yaptığı dualardan biridir (Buhârî, Müslim). Dünya ve ahiret saadetini kapsayan çok özlü ve kapsamlı bir duadır.
5. Hz. Yunus'un Duası
Arapça Okunuşu
لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ
Türkçe Okunuşu
Lâ ilâhe illâ ente sübhâneke innî küntü mine'z-zâlimîn.
Türkçe Meali
Senden başka ilah yoktur. Sen eksikliklerden uzaksın. Ben gerçekten (kendine) zulmedenlerden oldum.
Fazileti: Hz. Yunus'un (a.s) balığın karnında yaptığı bu dua ile Allah onu kurtarmıştır. Peygamberimiz (s.a.v), "Bir sıkıntıya düşen bunu okursa Allah onu kurtarır" buyurmuştur (Tirmizî). İsm-i A'zam'ı içerdiği de rivayet edilir.
6. Kalbin Sabit Kalması İçin Dua
Arapça Okunuşu
يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ
Türkçe Okunuşu
Yâ Mukallibe'l-kulûb, sebbit kalbî 'alâ dînik.
Türkçe Meali
Ey kalpleri (hâlden hâle) çeviren Allah'ım! Kalbimi dinin üzere sabit kıl.
Fazileti: Peygamber Efendimiz'in (s.a.v) sıkça yaptığı dualardan biridir (Tirmizî). İman üzere sebat etmek için çok önemlidir.
İhlas ve Devamlılık
Zikir ve duaların faziletleri çok büyük olsa da, unutmamalıyız ki asıl değer, kelimelerin tekrarından ziyade kalpteki niyette, samimiyette (ihlâs) ve Allah'a olan bağlılıktadır. Bu zikir ve duaları anlamlarını düşünerek, kalp huzuruyla (huşû) ve istikrarlı bir şekilde (müdavemet) yapmak esastır.
Ayrıca her samimi zikir ve dua değerlidir. Burada sayılanlar en faziletlilerinden bazılarıdır, ancak kişi içinden geldiği gibi de Rabbine yönelebilir. Önemli olan, O'nunla olan bağı canlı tutmaktır.
Bu mübarek zikir ve duaları hayatımızın bir parçası haline getirerek, Rabbimizin rahmetine, affına, yardımına ve rızasına nail olmayı umalım. Allah, zikirlerimizi ve dualarımızı kabul eylesin.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
