Esmâ-ül Hüsnâ'nın Allah Teâlâ'nın sonsuzluğunu ve O'ndan başka her şeyin geçiciliğini ifade eden isimlerinden El-Bâkî (الباقي) ile Esmâ yolculuğumuza devam ediyoruz. Bir önceki dersimizde işlediğimiz El-Âhir (son olan) ismiyle çok yakın anlamlı olan El-Bâkî, Allah'ın varlığının sonu olmadığını, O'nun ebediyen kalıcı, dâimi ve zeval bulmaz olduğunu anlatır.
El-Bâkî İsminin Anlamı ve Sonsuzluğu
El-Bâkî ismi, Arapça'daki "bekâ" (بقاء) kökünden gelir. Bekâ; kalıcılık, devamlılık, süreklilik, ebedîlik, bir şey yok olduktan sonra varlığını sürdürme anlamlarına gelir. Fâniliğin (fenâ - فنا) zıddıdır. Bâkî ise bu özelliğe sahip olan, yani "ebedî olan, kalıcı olan, varlığı sürekli devam eden, sonu olmayan" demektir.
Allah Bâkî'dir; yani O:
- Varlığı Sonsuzdur: O'nun varlığı bir son ile sınırlı değildir. O, daima var olacaktır.
- Değişmez ve Yok Olmaz: Yaratılmışlar gibi değişikliğe uğramaz, yaşlanmaz, ölmez, yok olmaz. O, her türlü fânilikten münezzehtir.
- Her Şey Yok Olduktan Sonra Kalacak Olandır: Bütün kâinat ve yaratılmışlar bir gün yok olacak (fenâ bulacak), ancak Allah'ın Zâtı bâki kalacaktır.
El-Âhir ismi O'nun zaman itibarıyla en son olduğunu, O'ndan sonra bir varlık olmadığını ifade ederken, El-Bâkî ismi daha çok O'nun varlığının niteliğine, yani kalıcı, dâimi ve ebedî oluşuna vurgu yapar. Her iki isim de O'nun sonsuzluğunu ve yaratılmışların geçiciliğini gösterir. O'nun Bâkî olması, aynı zamanda O'nun Ezelî ve Ebedî Diri (El-Hayy) olmasının da bir sonucudur.
Not: El-Bâkî ismi, meşhur Tirmizî hadisinde geçen 99 isim listesinde bulunmaz. Ancak Kur'an'da Allah'ın Zâtının bâki kalacağı açıkça belirtildiği için bazı Esmâ listelerinde yer alır ve önemli bir sıfat olarak kabul edilir. Kullanıcı listesinde yer aldığı için burada ele alıyoruz.
Kur'an-ı Kerim'de El-Bâkî İsmi ve Kavramı
El-Bâkî ismi Kur'an'da bu şekliyle doğrudan Allah'ın bir ismi olarak geçmese de, Allah'ın "bekâ" sıfatına, yani kalıcı ve ebedî oluşuna açıkça işaret eden ayetler vardır:
- Allah'ın Zâtının Bâki Kalması: Rahmân Suresi'nde yer ve gökteki her şeyin fani olduğu belirtildikten sonra şöyle buyrulur: "Ancak azamet ve ikram sahibi Rabbinin Zâtı bâki kalacaktır (ve yebkâ Vechu Rabbike...)." (Rahmân Suresi, 55:26-27).
- Allah Katındakinin Kalıcılığı: Dünya nimetlerinin geçiciliği vurgulanırken, Allah katındakilerin kalıcı olduğu belirtilir: "Sizin yanınızdaki (dünya malı) tükenir, Allah katındaki ise bâkidir (bâkın)..." (Nahl Suresi, 16:96).
- Allah'ın Daha Hayırlı ve Kalıcı Olması: İman etmeyenlerin tercih ettiği dünya hayatına karşılık Allah'ın daha hayırlı ve kalıcı olduğu ifade edilir: "...Allah daha hayırlı ve daha kalıcıdır (hayrun ve ebkâ)." (Tâhâ Suresi, 20:73).
- Kasas Suresi 28:88'de geçen "O'nun Zâtından başka her şey yok olucudur..." ifadesi de O'nun Bâkî oluşunu teyit eder.
El-Bâkî (الباقي) İsminin Ebced Değeri
Ebced hesaplamasında "El-Bâkî" isminin sayısal değeri, başındaki "El-" (ال) takısı çıkarılarak "Bâkî" (باقي) üzerinden hesaplanır.
- Küçük Ebced: Harflerin temel sayısal değerleri toplanır:
Ba (ب): 2
Elif (ا): 1
Qaf (ق): 100
Ya (ي): 10
Toplam (Küçük Ebced): 2 + 1 + 100 + 10 = 113 - Büyük Ebced: Listenizde belirtilen ve küçük ebcedin karesi olan değerdir: 113 x 113 = 12769. Bu büyük değerin, özellikle imanda, sağlıkta, malda veya elde edilen hayırlı durumlarda kalıcılık ve devamlılık isteme, uzun ve hayırlı bir ömür dileme veya fani dünyaya olan bağlılıktan kurtulup Bâki olana yönelme gibi niyetlerle yapılan zikirlerde daha güçlü bir tecelli için kullanıldığı ifade edilir.
Zikir için genellikle küçük ebced değeri olan 113 sayısı esas alınır.
"Ya Bâkî" Zikrinin Anlamı ve Kullanımı
"Ya Bâkî" (يا باقي) nidası, "Ey Ebedî Olan!", "Ey Varlığı Devamlı Olan!", "Ey Sonu Olmayan!" anlamlarına gelir. Bu zikirle:
- Allah'ın sonsuzluğu, ebediliği ve kalıcılığı ikrar edilir.
- Dünyanın ve içindekilerin geçiciliği (fâniliği) tefekkür edilir.
- İmanda, salih amellerde, sağlıkta, nimette veya elde edilen hayırlı durumlarda kalıcılık ve devamlılık istenir.
- Allah rızasına uygun, hayırlı ve uzun bir ömür niyaz edilir.
- Fani dünyaya ve geçici heveslere bağlanmaktan kurtulup, kalbi Bâki olan Allah'a bağlamak için yardım dilenir.
- Her şey yok olduktan sonra bile var olacak olan Allah'a sığınılır.
Bu zikir sıklıkla "Ya Bâkî Entel Bâkî" (Ey Bâki olan, asıl Bâki olan Sensin!) şeklinde de yapılır.
El-Bâkî İsmini Zikretmenin Faziletleri ve Kullanım Alanları
El-Bâkî ism-i şerifini zikretmek, fani dünyada Bâki olana tutunmaktır:
- Nimetlerin Devamını Sağlar: Sahip olunan sağlık, mal, mülk, makam gibi nimetlerin kalıcı ve sürekli olmasına vesile olabilir.
- İmanda Sebat Verir: İman yolunda sabit kalmaya, istikametini korumaya yardımcı olur.
- Uzun ve Hayırlı Ömür: Allah'ın takdiriyle uzun ve sağlıklı, Allah'a itaatte geçen bir ömre vesile olabilir.
- İşlerde Devamlılık: Başlanılan hayırlı işlerin devamlı olmasına ve kesintiye uğramamasına yardımcı olur.
- Dünyadan Yüz Çevirtir: Dünyanın geçiciliğini hatırlatarak kalbi ahirete ve Bâki olan Allah'a yöneltir.
- Huzur ve Güven Verir: Her şeyin sonlu, Allah'ın ise sonsuz olduğunu bilmek, kalbe bir huzur ve güven verir.
Günde ebced değeri olan 113 defa "Ya Bâkî" zikretmek, özellikle nimetlerin devamı, imanda sebat, uzun ömür veya dünyadan yüz çevirme niyetiyle tavsiye edilir. Cuma gecesi 1000 defa veya her gün güneş doğmadan önce 100 defa "Ya Bâkî Entel Bâkî" demenin de faziletli olduğu belirtilir.
El-Bâkî İsminin Diğer Esmalarla Kullanımı
El-Bâkî ismi, O'nun ebediliğinin farklı yönlerini veya ilişkili olduğu diğer sıfatları vurgulamak için başka esmalarla birlikte zikredilebilir:
- "Ya Evvel, Ya Âhir, Ya Bâkî": İlk, Son ve Ebedî Kalan; O'nun zamanı kuşatan sonsuz varlığını ifade eder.
- "Ya Hayy, Ya Bâkî": Ebedî Diri ve Ebedî Kalan; O'nun hayatının sonsuzluğunu ve kalıcılığını birleştirir.
- "Ya Kayyûm, Ya Bâkî": Her şeyi ayakta tutan ve Ebedî Kalan; O'nun ayakta tutmasının ve varlığının daimiliğini vurgular.
- "Ya Âhir, Ya Bâkî": Son olan ve Ebedî Kalan; O'nun sonsuzluğunu ve kalıcılığını pekiştirir.
- "Ya Vâris, Ya Bâkî": Her şeyin mirasçısı ve Ebedî Kalan; her şey yok olduktan sonra tek kalacak mirasçının O olduğunu belirtir.
El-Bâkî olan Rabbimiz, varlığının sonu olmayan, her şey fani iken Kendisi daima kalıcı olandır. Güvendiğimiz dağlar yıkılabilir, sevdiklerimiz bizi terk edebilir, sahip olduklarımız elimizden gidebilir; ancak O, hep Bâkî'dir. Gerçek huzur ve güven, ancak fani olanlara değil, Bâki olan Allah'a bağlanmakla mümkündür. Kalbimizi geçici heveslerden arındırıp ebedî olan Rabbimize yönelelim.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
