Esmâ-ül Hüsnâ'nın kainatı kuşatan ilahi sıfatları arasındaki yolculuğumuzda, bir önceki dersimizde işlediğimiz Es-Semî' (her şeyi işiten) isminin tamamlayıcısı olan El-Basîr (البصير) ismiyle devam ediyoruz. Bu isim, Allah'ın hiçbir şeye benzemeyen, her şeyi eksiksiz ve mükemmel bir şekilde görme sıfatını ifade eder.
El-Basîr İsminin Anlamı ve Görmesinin Kapsamı
El-Basîr ismi, Arapça'daki "basar" (بصر) kökünden gelir. Basar; görmek, görme gücü, idrak etmek, anlamak, kalp gözüyle görmek (basiret) gibi anlamlara gelir. El-Basîr, "Her şeyi eksiksiz ve mükemmel bir şekilde gören, görmesinden hiçbir şey gizli kalmayan, yarattıklarının bütün hallerini ve yaptıklarını gören, kalp gözüyle en gizli gerçekleri dahi idrak eden" demektir.
Allah'ın görmesi, yaratılmışların görmesi gibi değildir. O'nun görmesi için göze, ışığa, mesafeye veya herhangi bir şarta ihtiyacı yoktur. Karanlıklar O'nun görmesine engel olamaz, en küçük zerreler veya en gizli niyetler O'nun nazarından kaçmaz. O, olmuşu, olmakta olanı ve olacak olanı aynı anda görür. O'nun görmesi sadece dışı değil, iç alemi, niyetleri ve kalplerin derinliklerini de kapsar. Bu aynı zamanda O'nun derin bir idrak ve basiret sahibi olduğunu da gösterir.
Kur'an-ı Kerim'de El-Basîr İsmi
El-Basîr ismi, Kur'an-ı Kerim'de Allah'ın en sık tekrarlanan isimlerinden biridir. Genellikle O'nun diğer isimleriyle birlikte gelerek görme sıfatının diğer özellikleriyle ilişkisini açıklar:
- Es-Semî' ile: Çok sık "Semî'un Basîr" (İşiten, Gören) şeklinde geçer (Nisâ 4:58, İsrâ 17:1 vb.). Bu ikili, Allah'ın kullarının her halinden haberdar olduğunu, hem sözlerini işittiğini hem de fiillerini gördüğünü, dolayısıyla O'nun denetiminden hiçbir şeyin kaçamayacağını vurgular.
- El-Habîr ile: Sıkça "Basîrun bi-mâ ta'melûn" (Yaptıklarınızı hakkıyla görendir) veya benzeri ifadelerle gelir (Bakara 2:96, Teğâbün 64:2 vb.). Bazen "Basîrun Habîr" olarak da geçer. Bu, O'nun görmesinin, yapılan işlerin iç yüzünü ve tüm detaylarını bilmeyi (Habîr) de içerdiğini gösterir.
- El-Alîm ile: O'nun görmesi, sonsuz ilmiyle bağlantılıdır. Her şeyi bildiği için her şeyi görür ve her şeyi gördüğü için her şeyi bilir.
Kur'an, Allah'ın görmesinin kapsamını vurgulayan ayetlerle doludur: "...Şüphesiz Rabbim, (her an) yaptıklarınızı görmektedir." (Hûd 11:112); "...Allah kullarını hakkıyla görendir (Basîr)." (Mü'min 40:44).
El-Basîr (البصير) İsminin Ebced Değeri
Ebced hesaplamasında "El-Basîr" isminin sayısal değeri, başındaki "El-" (ال) takısı çıkarılarak "Basîr" (بصير) üzerinden hesaplanır.
- Küçük Ebced: Harflerin temel sayısal değerleri toplanır:
Ba (ب): 2
Sad (ص): 90
Ya (ي): 10
Ra (ر): 200
Toplam (Küçük Ebced): 2 + 90 + 10 + 200 = 302 - Büyük Ebced: Listenizde belirtilen ve küçük ebcedin karesi olan değerdir: 302 x 302 = 91204. Bu büyük değerin, özellikle derin bir basiret (içgörü) kazanma, gizli işlerin açığa çıkması veya Allah'ın her şeyi gören sıfatına tam bir imanla sığınma gibi niyetlerle yapılan zikirlerde daha güçlü bir tecelli için kullanıldığı ifade edilir.
Zikir için genellikle küçük ebced değeri olan 302 sayısı esas alınır.
"Ya Basîr" Zikrinin Anlamı ve Kullanımı
"Ya Basîr" (يا بصير) nidası, "Ey Her Şeyi Hakkıyla Gören Rabbim!" anlamına gelir. Bu zikirle:
- Allah'ın her an bizi gördüğü bilinciyle O'na yönelinir, yardım ve dikkat talep edilir.
- Kalp gözünün açılması, olayların iç yüzünü anlama yeteneği (basiret), doğruyu yanlıştan ayırma gücü istenir.
- Allah'ın her ameli gördüğü şuuruyla, gizli veya açık günahlardan sakınma ve ihlasla amel etme gücü dilenir.
- Görünmeyen tehlikelerden veya kötü niyetli bakışlardan korunma talep edilir.
- Fiziksel görme gücünün artması veya göz hastalıkları için şifa niyetiyle de okunabilir.
El-Basîr İsmini Zikretmenin Faziletleri ve Kullanım Alanları
El-Basîr ism-i şerifini zikretmek, manevi gözleri açar ve Allah bilincini derinleştirir:
- Basiret ve Feraset: Kişiye olayların ardındaki hikmeti görme, doğruyu anlama ve isabetli kararlar verme yeteneği (basiret) kazandırır.
- Allah Bilinci (Murakabe/İhsan): Her an Allah tarafından görüldüğünü bilmek (murakabe), kişiyi daha dikkatli, sorumlu ve ihlaslı davranmaya sevk eder. İhsan makamına (Allah'ı görüyormuşçasına ibadet etme) yaklaşmaya yardımcı olur.
- Korunma: Allah'ın her şeyi gören sıfatına sığınarak görünür görünmez tehlikelerden ve şerlerden korunma sağlar.
- Doğruyu Görme: Hak ile batılı, iyi ile kötüyü ayırt etme yeteneğini güçlendirir.
- Hedeflere Ulaşma: Yapılan işlerin Allah tarafından görülmesi ve O'nun yardımının celbi ile hedeflere ulaşmayı kolaylaştırabilir.
Günde ebced değeri olan 302 defa "Ya Basîr" zikretmek, özellikle Cuma namazından veya sabah namazından sonra okunması, basiret kazanmak, doğru kararlar vermek ve işlerinde Allah'ın yardımını görmek için tavsiye edilir.
El-Basîr İsminin Diğer Esmalarla Kullanımı
El-Basîr ismi, Allah'ın görme sıfatının diğer sıfatlarıyla ilişkisini veya kapsamını vurgulamak için başka esmalarla birlikte zikredilebilir:
- "Ya Semî', Ya Basîr": Her şeyi işiten ve gören; Allah'ın tam ve eksiksiz farkındalığını ifade eden en temel ikilidir.
- "Ya Alîm, Ya Basîr": Her şeyi bilen ve gören; ilim ve görmenin birlikteliğini, O'nun mutlak bilgisini vurgular.
- "Ya Habîr, Ya Basîr": Her şeyden haberdar olan ve gören; O'nun görmesinin en ince detayları ve içsel durumları da kapsadığını belirtir.
- "Ya Latîf, Ya Basîr": Lütuf sahibi (veya en ince detayları bilen) ve gören; O'nun görmesinin en gizli ve ince şeyleri dahi kuşattığını ifade eder.
El-Basîr olan Rabbimiz, gözlerin ihanetini de kalplerin gizlediğini de bilir. O'nun her an bizi gördüğü bilinci, hayatımıza çekidüzen vermemiz için en güçlü motivasyondur. O'nun Basîr ismine sığınarak hem kalp gözümüzün açılmasını, hem de O'nun her şeyi gören şahitliği altında doğru ve güzel işler yapabilmeyi niyaz edelim.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
