Esmâ-ül Hüsnâ'nın azamet ve kibriya (büyüklük) ifade eden isimlerinden, Allah Teâlâ'nın mutlak yüceliğini ve aşkınlığını dile getiren El-Aliyy (العلي) ismiyle Esmâ derslerimize devam ediyoruz. Bu isim, O'nun her türlü noksanlıktan, yaratılmışlara ait özelliklerden ve beşerî idrakin sınırlamalarından sonsuz derecede yüksekte ve üstün olduğunu ifade eder.
El-Aliyy İsminin Anlamı ve Mutlak Yüceliği
El-Aliyy ismi, Arapça'daki "uluww" (علو) kökünden gelir. Bu kök; yükseklik, yücelik, üstünlük, aşkınlık, yukarıda olmak gibi anlamlara gelir. El-Aliyy, "Zâtı, sıfatları ve şanıyla en yüce, en üstün, her şeyden âli, mutlak yükseklik sahibi" demektir.
Allah'ın Aliyy olması, O'nun yüceliğinin birkaç boyutta tecelli etmesidir:
- Zâtının Yüceliği (Uluwwu'z-Zât): O'nun Zâtı, yaratılmış hiçbir şeye benzemez. Mekândan ve zamandan münezzehtir, yarattıklarının üzerindedir. Arş'ın üzerinde olması (İstivâ ale'l-Arş) gibi ifadeler, O'nun bu aşkın yüceliğini belirtir.
- Sıfatlarının Yüceliği (Uluwwu's-Sıfât): O'nun ilmi, kudreti, rahmeti, hikmeti gibi tüm sıfatları en mükemmel derecededir ve yaratılmışların sıfatlarıyla kıyaslanamayacak kadar yücedir.
- Kadir ve Mertebesinin Yüceliği (Uluwwu'l-Kadr): O'nun şanı, şerefi, değeri ve mertebesi her türlü tasavvurun üzerindedir. En yüce makam O'nundur.
- Kahır ve Hakimiyetinin Yüceliği (Uluwwu'l-Kahr): O, gücü ve hakimiyetiyle her şeye galiptir, her şey O'nun iradesine boyun eğer. Bu yönüyle El-Kahhâr, El-Azîz gibi isimlerle de bağlantılıdır.
Kısacası El-Aliyy, her yönden mutlak ve benzersiz bir yüceliğe sahip olan, "O'nun benzeri hiçbir şey yoktur" (Şûrâ 42:11) ayetinin tecellisi olan Yüce Varlıktır.
Kur'an-ı Kerim'de El-Aliyy İsmi
El-Aliyy ismi, Kur'an-ı Kerim'de Allah'ın azametini ve yüceliğini vurgulamak için sıkça kullanılır. Özellikle El-Kebîr (Büyük) veya El-Azîm (Çok Büyük, Ulu) isimleriyle birlikte gelmesi dikkat çekicidir:
- El-Azîm ile: En meşhur kullanımı, İslam inancının temel metinlerinden Âyet-el Kürsî'nin sonunda yer alır: "...O, çok yücedir (el-Aliyyu), çok büyüktür (el-Azîm)." (Bakara Suresi, 2:255). Bu, O'nun mutlak yüceliğini ve azametini bir arada ifade eden en kapsamlı tanımlamalardan biridir.
- El-Kebîr ile: Sıkça "Aliyyen Kebîra" (Çok Yüce, Çok Büyük) veya "el-Aliyyu'l-Kebîr" şeklinde geçer (Nisâ 4:34, Hac 22:62, Lokmân 31:30, Sebe' 34:23, Mü'min 40:12 vb.). Bu da O'nun hem ulaşılamaz yüceliğini hem de sınırsız büyüklüğünü pekiştirir.
Ayrıca Allah'ın kullarının üzerinde olması (En'âm 6:18, 61) ve Arş'a istivâ etmesi (A'râf 7:54 vb.) gibi ifadeler de O'nun Aliyy isminin Zâtının yüceliği boyutuna işaret eder.
El-Aliyy (العلي) İsminin Ebced Değeri
Ebced hesaplamasında "El-Aliyy" isminin sayısal değeri, başındaki "El-" (ال) takısı çıkarılarak "Aliyy" (علي) üzerinden hesaplanır. (Arapça yazımda sondaki 'Ya' harfi şeddeli olsa da, standart ebced hesabında genellikle tek harf olarak sayılır).
- Küçük Ebced: Harflerin temel sayısal değerleri toplanır:
Ayn (ع): 70
Lam (ل): 30
Ya (ي): 10
Toplam (Küçük Ebced): 70 + 30 + 10 = 110 - Büyük Ebced: Listenizde belirtilen ve küçük ebcedin karesi olan değerdir: 110 x 110 = 12100. Bu büyük değerin, özellikle yüksek makam ve derecelere ulaşma, büyük zorlukların üstesinden gelme veya Allah'ın yüceliğini derinlemesine tefekkür etme gibi niyetlerle yapılan zikirlerde daha güçlü bir tecelli için kullanıldığı ifade edilir.
Zikir için genellikle küçük ebced değeri olan 110 sayısı esas alınır.
"Ya Aliyy" Zikrinin Anlamı ve Kullanımı
"Ya Aliyy" (يا علي) nidası, "Ey En Yüce Olan!", "Ey Şanı Yüce Rabbim!" anlamlarına gelir. Bu zikirle:
- Allah'ın eşsiz yüceliği, üstünlüğü ve aşkınlığı ikrar edilir, O tesbih ve takdis edilir.
- Maddi ve manevi derecelerin artması, makam ve mertebelerin yükselmesi istenir.
- Karşılaşılan zorluklar ve sıkıntılar karşısında, her şeyden daha Yüce olan Allah'tan yardım dilenir.
- Alçak duruma düşmekten, zilletten ve aşağılanmaktan korunma talep edilir.
- Allah'ın yüceliğini tefekkür ederek O'na karşı saygı, sevgi ve haşyet duyguları derinleştirilir.
El-Aliyy İsmini Zikretmenin Faziletleri ve Kullanım Alanları
El-Aliyy ism-i şerifini zikretmek, Allah'ın yüceliğine sığınmak ve O'ndan yükseliş talep etmektir:
- Makam ve Dereceleri Yükseltir: Hem dünya hayatında (meşru yollarla makam, başarı, itibar) hem de ahirette manevi derecelerin artmasına vesile olur.
- Zorlukların Üstesinden Gelmeye Yardımcı Olur: Her zorluktan daha Yüce olan Allah'a sığınarak problemlerin çözümünde yardım sağlar.
- İlim ve Anlayışı Artırır: En Yüce Bilgi kaynağı olan Allah'tan ilim ve anlayışın artması niyaz edilir.
- Zilletten Korur: Kişinin aşağılanmaktan, küçük düşmekten korunmasına yardımcı olur.
- Heybet ve Saygınlık Verir: Allah'ın izniyle kişiye bir heybet ve saygınlık kazandırabilir.
Günde ebced değeri olan 110 defa "Ya Aliyy" zikretmek, yükselmek, başarılı olmak veya zorlukları aşmak niyetiyle tavsiye edilir.
El-Aliyy İsminin Diğer Esmalarla Kullanımı
El-Aliyy ismi, O'nun yüceliğinin farklı boyutlarını veya ilişkili olduğu diğer sıfatları vurgulamak için başka esmalarla birlikte zikredilebilir:
- "Ya Aliyy, Ya Azîm": Çok Yüce, Çok Büyük; Âyet-el Kürsî'deki bu güçlü ikili, O'nun hem aşkınlığını hem de azametini ifade eder.
- "Ya Aliyy, Ya Kebîr": Çok Yüce, Çok Büyük; Kur'an'da sıkça geçen bu ikili de O'nun mutlak üstünlüğünü ve büyüklüğünü vurgular.
- "Ya Aliyy, Ya Müteâlî": Çok Yüce, Her Şeyden Pek Yüce; Müteâlî ismi, Aliyy'in aşkınlık manasını daha da pekiştirir.
- "Ya Râfi', Ya Aliyy": Yükselten ve Çok Yüce; Allah'ın hem kendisinin Yüce olduğunu hem de dilediğini yükselttiğini ifade eder.
El-Aliyy olan Rabbimiz, Zâtı ve sıfatlarıyla her türlü tasavvurun üzerinde, mutlak Yücelik sahibidir. O'nun bu ismini anmak, bir yandan O'nun sonsuz yüceliği karşısında kendi küçüklüğümüzü ve acizliğimizi idrak etmek, diğer yandan da her türlü yükseklik ve şerefi ancak O Yüce Zât'tan istemektir. O'nun yüceliğine sığınan asla alçalmaz.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
