Esmâ-ül Hüsnâ içerisinde, Allah Teâlâ'nın hem sonsuz büyüklük ve haşmetini (Celâl) hem de sınırsız lütuf, cömertlik ve şerefini (İkrâm) bir arada ifade eden çok özel ve kapsamlı bir isim/sıfat olan Zül-Celâli ve'l-İkrâm (ذو الجلال والإكرام) ile Esmâ derslerimize devam ediyoruz. Bu mübarek ifade, O'nun hem heybetinden korkuyla karışık saygı duyulan (Celâl) hem de lütfundan ümit edilen ve sevilen (İkrâm) olduğunu bir arada gösterir.
Zül-Celâli ve'l-İkrâm İsminin Anlamı ve Kapsamı
Bu ifade Arapça'da bir isim tamlamasıdır ve şu parçalardan oluşur:
- Zû (ذو): Sahibi, maliki (İngilizce: Possessor of).
- El-Celâl (الجلال): Azamet, büyüklük, ululuk, haşmet, heybet, yücelik. Allah'ın büyüklüğünün, O'na karşı saygı ve haşyet uyandıran yönü. (El-Celîl, El-Kebîr, El-Azîm gibi isimlerle ilgilidir).
- Ve (و): Ve (İngilizce: and).
- El-İkrâm (الإكرام): İkram etmek, cömertlik, şeref vermek, onurlandırmak, lütuf ve ihsanda bulunmak. Allah'ın kullarına karşı cömertliğinin, lütfunun ve onları şereflendirmesinin ifadesi. (El-Kerîm, El-Vehhâb, Er-Rahmân gibi isimlerle ilgilidir).
Dolayısıyla Zül-Celâli ve'l-İkrâm, "Hem azamet ve ululuk sahibi, hem de fazl-u kerem, lütuf ve ikram sahibi" demektir. Bu isim, Allah'ın Zâtında Celâl ve Cemâl (güzellik, lütuf) sıfatlarını birleştirdiğini gösterir. O, hem sonsuz derecede büyüktür ve O'na karşı haşyet duyulur, hem de sonsuz derecede cömert ve lütufkârdır, O'na karşı sevgi ve ümit beslenir. Bu ikisi arasında mükemmel bir denge vardır.
Kur'an-ı Kerim'de Zül-Celâli ve'l-İkrâm İsmi
Bu mübarek ifade, Kur'an-ı Kerim'de Rahmân Suresi'nde iki defa geçmektedir:
- "(Yer) üzerinde bulunan her şey fânidir. Ancak azamet ve ikram sahibi Rabbinin Zâtı bâki kalacaktır (Zü'l-Celâli ve'l-İkrâm)." (Rahmân Suresi, 55:26-27). Bu ayet, fani olan her şeyin yok olup gideceğini, ancak hem Celâl hem de İkrâm sahibi olan Allah'ın Zâtının ebedî olduğunu vurgular.
- "Azamet ve ikram sahibi Rabbinin adı yücedir (mübarektir) (Zü'l-Celâli ve'l-İkrâm)." (Rahmân Suresi, 55:78). Bu ayet ise bu vasıflara sahip olan Rabbin isminin kutsallığını ve yüceliğini belirtir.
Ayrıca Peygamber Efendimiz (s.a.v), dualarda bu ismin sıkça kullanılmasını tavsiye etmiştir. Bir hadislerinde, "Ya Ze'l-Celâli ve'l-İkrâm demeye devam ediniz (ona sıkıca sarılınız)." (Tirmizî, Daavât 91) buyurmuştur. Bu tavsiye, bu ismin duaların kabulü için ne kadar önemli ve etkili olduğunu gösterir. Hatta bazı alimler bu ifadenin İsm-i A'zam (Allah'ın en büyük ismi) olabileceğini belirtmişlerdir.
Zül-Celâli ve'l-İkrâm (ذو الجلال والإكرام) İsminin Ebced Değeri
Bu ifade bir isim tamlaması olduğu için ebced değeri, terkibi oluşturan kelimelerin değerlerinin toplanmasıyla bulunur:
- Hesaplama: - Zû (ذو): Zhal(700) + Waw(6) = 706 - El-Celâl (الجلال): Elif(1) + Lam(30) + Jim(3) + Lam(30) + Elif(1) + Lam(30) = 95 - Ve (و): Waw(6) = 6 - El-İkrâm (الاكرام): Elif(1) + Lam(30) + Elif(1) + Kaf(20) + Ra(200) + Elif(1) + Mim(40) = 293 - Toplam (Küçük Ebced): 706 + 95 + 6 + 293 = 1100
- Büyük Ebced: Küçük ebcedin karesi 1100 x 1100 = 1.210.000'dir. Ancak bize iletilen listede bu değer yaklaşık 1.205.604 olarak görünmektedir. Büyük Ebced hesaplamalarında bazen farklı yöntemler veya küçük yuvarlama farkları olabilmektedir, biz burada hesaplanan kare değerini belirtmekle birlikte, listedeki değere de işaret ediyoruz. Bu büyük değerin, özellikle hem dünyevi hem uhrevi, hem maddi hem manevi, hem celali (korunma, güç) hem cemali (lütuf, sevgi) tecellileri kapsayan çok kapsamlı dilekler ve dualar için kullanılabileceği düşünülür.
Zikir için genellikle küçük ebced değeri olan 1100 sayısı veya Peygamberimizin tavsiyesi üzerine belirli bir sayıya bağlı kalmaksızın duada ısrarla tekrar etmek esastır.
"Ya Ze'l-Celâli ve'l-İkrâm" Zikrinin Anlamı ve Kullanımı
"Ya Ze'l-Celâli ve'l-İkrâm" (يا ذا الجلال والإكرام) nidası (Burada "Zû" yerine hitap hali olan "Ze" kullanılır), "Ey Hem Azamet ve Ululuk Sahibi, Hem de Lütuf ve İkram Sahibi Olan!" anlamına gelir. Bu zikirle:
- Allah Teâlâ, O'na en layık ve en kapsamlı vasıflarından biriyle anılır ve yüceltilir.
- Duanın kabulü için çok güçlü bir vesile olarak kabul edilir (Hadis-i Şerif gereği).
- Hem Allah'ın büyüklüğünden ve gücünden yardım istenir (Celâl yönü), hem de O'nun lütuf ve kereminden isteklerde bulunulur (İkrâm yönü).
- Allah ile kul arasında hem saygı ve haşyete dayalı (Celâl) hem de sevgi ve ümide dayalı (İkrâm) dengeli bir ilişki kurulması hedeflenir.
- Her türlü dünya ve ahiret hayrı talep edilir.
Zül-Celâli ve'l-İkrâm İsmini Zikretmenin Faziletleri ve Kullanım Alanları
Bu mübarek ismi zikretmek, Allah'ın hem celaline hem de ikramına sığınmaktır:
- Duaların Kabulü İçin Çok Etkilidir: Peygamberimizin tavsiyesiyle, duaların kabulü için bu isimle dua etmek ve ısrar etmek çok önemlidir.
- Kapsamlı Hayırlar Getirir: Hem dünya hem ahiret saadetini, maddi ve manevi ihtiyaçların karşılanmasını kapsar.
- Manevi Denge Sağlar: Allah korkusu (haşyet) ile Allah'tan ümit etme (recâ) arasında bir denge kurmaya yardımcı olur.
- İzzet ve Şeref Verir: Hem Allah'ın azametine sığınma hem de ikramına nail olma yoluyla kişiye izzet ve şeref kazandırır.
- Her Türlü İhtiyaç İçin Okunabilir: Kapsamlı anlamı nedeniyle her türlü meşru dilek ve ihtiyaç için bu isimle Allah'a yalvarılabilir.
Günde ebced değeri olan 1100 defa "Ya Ze'l-Celâli ve'l-İkrâm" zikretmek tavsiye edilebilirse de, daha önemlisi bu zikre dualarda, özellikle farz namazların sonunda veya önemli hacetler için yapılan dualarda sıkça ve ısrarla yer vermektir.
Zül-Celâli ve'l-İkrâm İsminin Diğer Esmalarla Kullanımı
Bu isim zaten Allah'ın Celal ve İkram (Cemal) yönlerini birleştirdiği için oldukça kapsamlıdır ve genellikle tek başına veya duaların içinde kullanılır. Ancak mana olarak şu isimlerin birleşimini içerir:
- El-Celîl ve El-Kerîm: Bu iki ismin bir araya gelmesi Zül-Celâli ve'l-İkrâm'ın temelini oluşturur.
- El-Kahhâr ve El-Vehhâb gibi Zıtlar: Hem kahredici gücü hem de bolca verme lütfunu kendinde toplar.
- El-Azîz ve Er-Rahmân gibi İsimler: Hem mutlak gücü hem de sonsuz rahmeti ifade eder.
Zül-Celâli ve'l-İkrâm olan Rabbimiz, hem azametiyle kalplerimize huşu salan, hem de ikramıyla gönüllerimizi fetheden eşsiz Yaratıcımızdır. O'nun bu ismi, O'nu tanımada ve O'na kulluk etmede bize mükemmel bir denge sunar. Dualarımızda ısrarla "Ya Ze'l-Celâli ve'l-İkrâm" diyerek hem O'nun büyüklüğüne sığınalım hem de sonsuz lütuf ve ikramından medet umalım.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
