Esmâ-ül Hüsnâ'nın Allah Teâlâ'nın kâinat üzerindeki mutlak tasarrufunu, hayır gibi şerrin de O'nun izni ve iradesiyle meydana geldiğini ifade eden isimlerinden Ed-Dârr (الضار) ile Esmâ derslerimize devam ediyoruz. Bu isim, O'nun dilediğine zarar, elem ve sıkıntı verme gücüne sahip olduğunu belirtir ve mutlaka fayda veren anlamındaki zıddı olan En-Nâfi' ismiyle birlikte düşünülmelidir.
Ed-Dârr İsminin Anlamı ve İlahi Hikmeti
Ed-Dârr ismi, Arapça'daki "darar" (ضرر) kökünden gelir. Darar; zarar, ziyan, incinme, sıkıntı, elem, keder, hastalık gibi olumsuz durumları ifade eder. Dârr ise bu zararı veya sıkıntıyı veren, dokunduran anlamına gelen ism-i fâildir.
Ed-Dârr, "Dilediğine hikmeti gereği zarar, elem, sıkıntı ve musibet veren" demektir.
ÇOK ÖNEMLİ AÇIKLAMA: Allah'ın Ed-Dârr olması, asla O'nun kötü niyetli olduğu, kullarına sebepsiz yere zarar vermekten hoşlandığı veya zalim olduğu anlamına gelmez! İnsanlardaki zarar verme güdüsü kin, nefret, cehalet veya kötülükten kaynaklanabilirken, Allah'ın zarar veya sıkıntı vermesi/izin vermesi daima:
- Mutlak adaletine (El-Adl) dayanır: Bazen işlenen bir günahın veya yapılan bir zulmün adil karşılığı olabilir (El-Müntekim).
- Sonsuz hikmetine (El-Hakîm) dayanır: Görünüşte şer gibi duran bir olayın ardında, kulun idrak edemediği nice hayırlar, dersler veya daha büyük bir zarardan korunma olabilir.
- Bir imtihan vesilesi olabilir: Sabrı ölçmek, manevi dereceleri artırmak, kulları arındırmak veya onları Kendisine daha çok yaklaştırmak için olabilir.
- O'nun mutlak kudretinin bir göstergesidir: Hayır gibi şerrin de O'nun izni ve kontrolü altında olduğunu gösterir.
- Mutlaka fayda verme sıfatı En-Nâfi' ile dengelenmiştir: O, hem zarar hem de fayda verme gücüne sahiptir ve bu ikisini de hikmetiyle kullanır.
O'nun Dârr olması, O'nun gazap ve celal tecellilerindendir ve asla rahmetinden, şefkatinden veya adaletinden bağımsız düşünülemez.
Not: Ed-Dârr ismi, meşhur Tirmizî hadisinde geçen 99 isim listesinde bulunmaz. Ancak zıddı olan En-Nâfi' ile birlikte bazı Esmâ listelerinde yer alır ve Kur'an'da geçen "durr" (zarar, sıkıntı) kavramıyla ilişkilidir. Kullanıcı listesinde yer aldığı için burada ele alıyoruz.
Kur'an-ı Kerim'de Ed-Dârr İsmi ve Kavramı
Ed-Dârr ismi Kur'an'da doğrudan Allah'ın bir ismi olarak geçmez. Ancak Allah'ın izniyle zarar veya sıkıntının (durr / ضر) gelebileceği ve onu kaldıracak olanın da yalnızca O olduğu gerçeği Kur'an'da vurgulanır:
- Zararı Kaldıranın Sadece O Olması: "Eğer Allah sana bir zarar dokundurursa (bi-durrin), onu yine O'ndan başka kaldıracak yoktur..." (En'âm Suresi, 6:17; Yûnus Suresi, 10:107). Bu ayetler, zararın kontrolünün de O'nda olduğunu gösterir.
- Zararın İmtihan veya Sonuç Olması: Kur'an, başa gelen musibetlerin bazen insanların kendi elleriyle yaptıklarının bir sonucu olduğunu (Şûrâ 42:30) veya iman edenler için bir imtihan vesilesi olduğunu (Bakara 2:155) belirtir.
- Sıkıntıda Allah'a Yönelme: İnsanların başlarına bir sıkıntı (durr) geldiğinde Allah'a yalvardıkları, sıkıntı geçince ise O'nu unuttukları anlatılır (Yûnus 10:12, 10:22 vb.).
- Hz. Eyyûb'un Duası: Sabır timsali Hz. Eyyûb'un (a.s) Rabbine yakarışı şöyledir: "...Başıma bu dert geldi (messeniye'd-durru), sen merhametlilerin en merhametlisisin." (Enbiyâ Suresi, 21:83).
Kur'an, nihayetinde hem zararın hem de faydanın Allah'ın izni ve takdiriyle olduğunu öğretir.
Ed-Dârr (الضار) İsminin Ebced Değeri
Ebced hesaplamasında "Ed-Dârr" isminin sayısal değeri, başındaki "Ed-" (ال) takısı çıkarılarak "Dârr" (ضار) üzerinden hesaplanır. (Sondaki 'Ra' harfinin şeddeli olması standart ebced hesabını etkilemez).
- Küçük Ebced: Harflerin temel sayısal değerleri toplanır:
Dad (ض): 800
Elif (ا): 1
Ra (ر): 200
Toplam (Küçük Ebced): 800 + 1 + 200 = 1001 - Büyük Ebced: Listenizde belirtilen ve küçük ebcedin karesi olan değerdir: 1001 x 1001 = 1.002.001. Bu büyük değerin, genellikle çok büyük zararlardan veya düşman şerrinden korunmak veya zalimlerin hak ettikleri cezayı bulması için (son derece dikkatli ve Allah'ın adaletine havale ederek) yapılan zikirlerde kullanılabileceği düşünülür.
Zikir için genellikle küçük ebced değeri olan 1001 sayısı esas alınır.
"Ya Dârr" Zikrinin Anlamı ve Kullanımı
"Ya Dârr" (يا ضار) nidası, "Ey Zarar Vermeye de Gücü Yeten!", "Ey Dilediğine Sıkıntı Veren (Hikmetle)!" anlamlarına gelir. Bu isim, Allah'ın celal isimlerinden olduğu için, zikredilirken çok büyük bir dikkat, edep ve denge gerektirir:
- Asıl Kullanımı Korunma Niyetiyledir: Genellikle doğrudan "Ya Dârr" diye zikretmek yerine, O'nun bu sıfatına sığınarak zarardan korunma talep edilir. "Ya Rabbi, Sen Dârr'sın, Senin iznin olmadan zarar gelmez, beni/bizi zararlardan koru!" gibi dualar daha uygundur.
- Zalimlere Karşı Adalet Talebi: Çok ileri giden zalimlere karşı, "Ya Dârr, Ya Müntekim" gibi isimlerle, onların hak ettikleri karşılığı bulmaları için Allah'ın adaletine havale edilebilir. Ancak bu, kişisel intikam duygusuyla değil, adaletin tecellisi niyetiyle ve sonuç Allah'a bırakılarak yapılmalıdır.
- Hikmeti Tefekkür: Başa gelen sıkıntıların ardındaki hikmeti anlamak, bunun bir imtihan veya günahlara kefaret olabileceğini düşünerek sabır dilemek için tefekkür edilebilir.
Çok Önemli Uyarı: Bu ismi tek başına, anlamını tam idrak etmeden veya kötü niyetle zikretmek kesinlikle tavsiye edilmez. Mutlaka fayda veren anlamındaki zıddı "Ya Nâfi'" ismiyle veya rahmet ve lütuf ifade eden diğer isimlerle (Ya Rahmân, Ya Rahîm, Ya Latîf, Ya Selâm, Ya Hafîz vb.) dengelenmelidir.
Ed-Dârr İsmini Zikretmenin Faziletleri ve Kullanım Alanları
Ed-Dârr ism-i şerifini doğru bir anlayış ve denge ile tefekkür etmek veya zikretmek (genellikle Nâfi' ile birlikte) şu manevi faydaları sağlayabilir:
- Zararlardan Korunma: Allah'ın izniyle her türlü maddi, manevi zarardan, hastalıktan, düşman şerrinden korunmaya vesile olur.
- Musibetlere Karşı Sabır: Başa gelen sıkıntıların da O'nun izni ve hikmetiyle olduğunu bilmek, sabretme gücü verir.
- Günahtan Sakındırma: İlahi cezanın veya sıkıntının gelebileceği ihtimali, kişiyi günahlardan ve zulümden uzak tutar.
- Adalete Güven: Zalimlerin cezasız kalmayacağı, Allah'ın adaletinin mutlaka tecelli edeceği inancını pekiştirir.
Günde ebced değeri olan 1001 defa "Ya Dârr" zikrinin özellikle Cuma gecesi düşmanın veya zalimin şerrinden korunmak için okunabileceği bazı kaynaklarda belirtilse de, bu tür celali isimlerin zikrinde mutlaka "Ya Nâfi'" ismiyle denge kurmak veya bir bilene danışmak esastır.
Ed-Dârr İsminin Diğer Esmalarla Kullanımı
Ed-Dârr ismi, genellikle zıddı veya dengeleyici isimlerle birlikte düşünülmeli veya zikredilmelidir:
- "Ya Dârr, Ya Nâfi'": Zarar da veren, fayda da veren; en temel ve dengeleyici ikilidir. Hayır ve şerrin O'nun kontrolünde olduğunu ifade eder.
- "Ya Adl, Ya Dârr / Ya Hakem, Ya Dârr": Adil/Hükmeden ve zarar veren; O'nun zarar vermesinin adalet ve hikmete dayandığını vurgular.
- "Ya Müntekim, Ya Dârr": İntikam alan ve zarar veren; zalimlerden alınan intikamın onlara zarar olarak tecelli ettiğini belirtir.
- "Ya Kahhâr, Ya Dârr": Kahreden ve zarar veren; karşı konulmaz gücüyle zarar verme kudretini ifade eder.
- "Ya Latîf, Ya Dârr / Ya Rahmân, Ya Dârr": Lütuf sahibi/Merhametli ve zarar veren; bu zıtlık, sıkıntının içinde bile bir lütuf veya rahmet olabileceğine veya O'nun rahmetine sığınarak zarardan korunma talebine işaret eder.
Ed-Dârr olan Rabbimiz, kâinatta meydana gelen her türlü zararın da faydanın da yegâne yaratıcısı ve kontrol edicisidir. O'nun zarar vermesi veya bir sıkıntıya izin vermesi asla sebepsiz ve hikmetsiz değildir. Bize düşen, her türlü zarardan O'na sığınmak, başımıza bir sıkıntı geldiğinde sabredip ardındaki hikmeti aramaya çalışmak ve O'nun hem Dârr hem de Nâfi' olduğunu bilerek tam bir teslimiyetle O'na yönelmektir.
Sevgi ve dua ile kalın. Allah'a emanet olun.
